درد پستان
شایع ترین علت درد پستان (breast pain) یا حساسیت پستان پس از زایمان تورم پستان است زیرا پستان ها پر از شیر هستند. تغذیه نوزاد یا دوش شیر می‌تواند این پری پستان را رفع کند. درد پستان علل دیگری هم دارد که جدی‌تر هستند. پستان هایی که قرمز هستند یا حساسیت موضعی به لمس دارند یا اگر هم زمان تب با پستان های حساس، دردناک و قرمز همراه باشد، باید به عفونت فکر کرد. موارد زیر نشان دهنده این است که شما باید به پزشک مراجعه کنید.
- تب بیش از 5/38 درجه سانتی گراد دهانی
- وجود توده ای قرمز یا دردناک
- وجود توده دردناک زیر بغل
- درد یا زخم شدن نوک پستان
- وجود نقاط سفیدی در دهان کودک که کنده می‌شود
توصیه های خانگی درد پستان
قبل از هرچیزی ابتدا به نکاتی که در ادامه برای درد پستان گفته میشه توجه کرده و درصورت برطرف نشدن مشکل حتما به پزشک مراجعه کنید. برخی از این نکات عبارتند از:
- شقاق، ترک خوردن و زخم شدن نوک پستان است که اغلب به دلیل شیوه نادرست شیردهی است. اصلاح نحوه شیردادن و آغوش گرفتن نوزاد، گذاشتن کیسه یخ 2 تا 3 دقیقه قبل از شیردادن، پاک کردن نوک پستان از بزاق نوزاد و مالیدنیک قطره از شیر روی نوک پستان به کاهش درد و بهبود ترک خوردن کمک می کند.
- تورم یا پر بودن پستان از شیر که نمی‌تواند تخلیه گردد، معمولا به دلیل بسته بودن مجرای شیر است نه عفونت. پستان معمولا در لمس بسیار سفت است و ممکن است کل آن قرمز و گرم باشد. در روز های سوم تا پنجم پس از زایمان، به دلیل افزایش حجم شیر، پستان ها دچار احتقان می‌شوند. تخلیه مکرر پستان هر 2 ساعت یکبار و ماساژ ملایم، گذاشتن کیسه آب گرم قبل از شیردهی و کیسه یخ پس از شیردهی و مصرف داروی مسکن (استامینوفن) می‌تواند کمک کننده باشد.
- اگر کودک خود را با شیر مصنوعی تغذیه می‌کنید، احتمال قدری تورم پستان وجود دارد. شما می‌توانید تحرک و حرکت نوک پستان ها را با پوشیدن پستان بند تنگ تر کاهش دهید. رعایت توصیه های بالا برای رفع تورم های خفیف مفید است.در گذشته پزشکان برای جلوگیری از تولید شیر، دارو تجویز می‌کردند ولی این داروها اکنون تجویز نمی شوند.
اگر این توصیه ها با بهبود وضعیت ظرف 24 ساعت همراه نبود یا اگر قرمزی و تورم پستان ها بیش تر شد، نزد پزشک خود بروید.
یبوست
یبوست (مشکل در اجابت مزاج) یکی از مشکلات پس از زایمان است به خصوص برای مادرانی که پیش از زایمان نیز به آن دچار بوده اند. بسیاری زنان اواخر بارداری مشکلاتی را در اجابت مزاج تجربه می‌کنند که ممکن است به این دلیل باشد که جنین وارد لگن شده است و فضای کافی در لگن وجود ندارد. 2 یا 3 روز پس از زایمان ممکن است اجابت مزاج وجود نداشته باشد که هرچند طبیعی است ولی ممکن است یبوست تلقی شود.
این کاهش حرکات روده چند دلیل دارد: اول روده بزرگ معمولا در فرایند زایمان و دنیا آمدن بچه تخلیه می‌شود؛ دوم اکثر مادران در طول زایمان و دنیا آمدن نوزاد چیزی نمی‌خورند؛ سوم، برگشت به خوردن طبیعی 2 تا 4 ساعت پس از دنیا آمدن نوزاد به تأخیر می‌افتد و اگر بیهوشی استفاده شده باشد با تأخیر بیشتری انجام می‌گیرد. این تأخیر در حرکات با تمایل زنان به عدم اجابت مزاج به دلیل ترس از درد ناشی از تورم ناحیه شرمگاهی تشدید می‌شود. استفاده از رژیم پرفیبر نامحلول و مایعات فراوان و برگشت زود هنگام به فعالیت های معمول می‌تواند به حفظ حرکات طبیعی روده کمک کند.
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
با توجه به شرایطی که دارید، در صورت بروز علایم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید تا از مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
- تب بالای 5/38 درجه سانتی گراد دهانی بیشتر از 24 ساعت
- افزایش تورم اطراف زخم های ناحیه شرمگاهی
- وجود بواسیر یا خونریزی مقعدی
- درد قابل توجه شکم یا لگن
توصیه های خانگی یبوست
با توجه به موارد گفته شده و در صورت بروز آنها به صورت جزئی می‌توانید از این نکات کمک گرفته و در حل مشکل خود استفاده کنید. علیرغم استفاده از این نکات اگر در مدت یک هفته مشکلات برطرف نشد حتما به پزشک مراجعه کنید.
اجابت مزاج و مراقبت از خود
عدم اجابت مزاج یک تا دو روز پس از زایمان امری طبیعی است. برگشت به رژیم معمول اغلب عادت اجابت مزاج پیشین را باز می‌گرداند. اغلب مادران تازه کار فراموش می‌کنند غذا بخورند زیرا نگهداری از نوزاد خسته و مشغول شان می‌کند. فراموش نکنید که از خود نیز مراقبت کنید.
مدفوع نرم
نرم نگهداشتن مدفوع، اولین اجابت مزاج را آسانتر می‌کند. برای اطمینان از قوام نرم مدفوع، خوردن 1 تا 2 قاشق از فراورده های پسیلیوم از روز بعد از زایمان مناسب است. حتما با هر بار مصرف این مکمل ها دست کم 25 تا 30 سی سی آب یا مایعات بنوشید.
تورم زیاد ناشی از بواسیر یا زخم
گاهی تورم زیاد ناشی از بواسیر (همورویید) یا بهبود زخم می‌تواند اجابت مزاج را دشوار کند. اگر مدفوع نرم باشد، مشکل زیادی ایجاد نمی‌شود. اگر درد یا تورم به عنوان یک مشکل باقی بماند، باید پزشک شما را ببیند.
استفاده از شربت شیر
استفاده منظم از مسهل هایی که بدون نسخه قابل تهیه هستند، فکر خوبی نیست. از تنقیه پیش از بهبود زخم ها باید پرهیز کرد. شربت شیر منیزی (30 سی سی یا دو قاشق پر غذاخوری) می‌تواند کمک کننده باشد و می‌توان یک یا دوبار در روز مصرف کرد.
در آخر نیز استفاده از مایعات فراوان و رژیم غذایی حاوی فیبر و موادی مثل آلو، انجیر و خاکشیر می‌تواند کمک کننده باشد.
خلاصه
در این مقاله برای شما دو مشکل متداول پس از زایمان، یعنی درد پستان و یبوست را مورد بررسی قرار دادیم. صورت علائم شدید، تغییرات ناشی از زایمان به دلیل بیهوشی و تغییرات در رژیم غذایی معمولی هستند. همچنین مشکلات ممکن است با تغییرات در رفتار های روزمره و استفاده از توصیه های خانگی بهبود یابند. و در صورت عدم بهبود، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
