زردی نوزادان و مشکلات رشد و تغذیه ای در دوران رشد

درصد زیادی از نوزادانی که در زمان طبیعی زایمان به دنیا آمده‌اند،‌ در طول یک یا دو هفته اول زندگی،‌ یک ته‌ مایۀ زرد رنگ در پوستشان دارند که زردی یا یرقان نامیده می‌شود. سطح بالای یک رنگ‌دانه در خون به نام بیلی‌روبین ‌باعث زردی پوست می‌شود. علامت این بیماری به گونه ای است که ابتدا تغییر رنگ در پوست صورت و سپس در سفیدی چشم ها رخ می دهد و بعد با افزایش میزان آن به ترتیب سینه، شکم، بازو و پاها را درگیر می کند. این بیماری شیوع نسبتا بالایی دارد به گونه ای که ۶۰ درصد نوزادان ترم و ۸۰ درصد نارس ها به درجاتی از زردی مبتلا می شوند پس احتمال درگیری با این مسئله اصلا کم نیست و با کمک بهترین متخصص زردی نوزاد قابل رفع می باشد. که در ادامه مقاله به شرح کامل بیماری زردی نوزادان می پردازیم.

و همچنین خوب رشد کردن در کودکان به مواد غذایی بستگی دارد که با اثر متقابل باعث رشد و نمو می شود. تکامل کودک از دوران جنینی آغاز میشود و با مراقبت و تغذیه مطلوب در دوران بارداری، فرصت رشد و تکامل مطلوب کودک که حق طبیعی اوست فراهم میشود. بنابراین مراقبت از کودک، حمایت، آموزش، و رشد و تغذیه مطلوب از دوره لقاح آغاز میشود و نه تنها مراقبت کودک بلکه مراقبت از مادر نیز برای بقاء، رشد و تکامل کودک حائز اهمیت است که در ادامه به نکات رشد و تغذیه ای اطفال خواهیم پرداخت.

زردی نوزاد چیست؟

اکثراً نوزادان در چند روز اول زندگی خود زرد می شوند. البته احتمال وقوع این عارضه در نوزادان نارس بیش از نوزادان رسیده است. اولین جایی که زردی درآن مشاهده میشود، چشم نوزاد است به تدریج سینه ، شکم و پاهای نوزاد نیز ممکن است زرد شوند. هر نوزادی که زرد می شود حتی اگر حال عمومی او خوب باشد بایستی در اولین فرصت توسط پزشک متخصص نوزادان معاینه شود زیرا زردی شدید ممکن است باعث عقب ماندگی ذهنی و حتی مرگ نوزاد شود.

آیا باید از ابتلای نوزادم به زردی نگران باشم؟

بیشتر از نیمی از نوزادان طبیعی و سالم در چند روز اول زندگی در پوست صورت خود ته رنگ زرد پیدا می کنند. اگر کودک شما چنین است، احتمالاً چیز نگران کننده ای نیست ولی اگر شکم و یا پاهای کودک زرد به نظر می رسد باید آنرا با بهترین متخصص زردی نوزاد در تهران درمیان بگذارید.

اگر کودک شما به وقت طبیعی متولد شده است در هفته اول احتمالاً نظیر یک فرشته لپ صورتی به نظر می آید. ولی اگر زودتر از موقع به دنیا آمده باشد، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد تا پوستش صورتی رنگ بشود.

چگونه می توان زردی را درمان کرد؟

اگر کودک شما مبتلا به زردی به نظر می رسد ممکن است پزشک انجام آزمایشاتی را برای اندازه گیری سطح بیلی روبین در خون و تشخیص ضرورت درمان پیشنهاد نماید. اگر کودک، رسیده متولد شده و از سایر جهات سالم است، اکثر پزشکان درمان را شروع نمی کنند مگر اینکه سطح بیلی روبین بالاتر از 15 میلی گرم در دسی لیتر خون برسد، از اوایل دهه 1970 زردی بوسیله فتوتراپی درمان می شده است. میزان خطرناک زردی، به وزن نوزاد و سن نوزاد بستگی دارد مثلاً میزان بیلی روبین 13 میلی گرم در دسی لیتر برای یک نوزاد 2 کیلوگرمی و 2 روزه می تواند خطرناک باشد ولی همین میزان برای یک نوزاد 3 کیلوگرمی، ده روزه، خطرناک نیست.

در نوزاد رسیده بالاتر از سه روز، میزان بیلی روبین بیشتر از 16 میلی گرم در دسی لیتر، نیاز به بستری در بیمارستان دارد. این نقطه خطر در روزهای دوم و سوم پایین تر است لذا تفسیر میزان زردی بعهده پزشک متخصص کودکان است.

اگر در نوزاد رسیده، میزان بیلی روبین به عدد 25 نزدیک شود و یا از آن بیشتر شود، بیمار اغلب در معرض تعویض خون قرار دارد. عدم بستری و درمان نوزاد در این موارد بسیار خطرناک است. اگر میزان بیلی روبین بالاتر از 25 میلی گرم در دسی لیتر باشد و درمان نشود، منجر به ایجاد بیماری مهلک و خطرناکی بنام ایکتروس (رسوب بیلی روبین در مغز) می شود. این بیماری با مرگ و میر بسیار بالایی همراه است و شیرخوارانی که جان سالم برد می برند دچار اختلالات شنوائی و بیماری حرکتی در اندام ها می شود که باعث ناتوانی جدی در زندگی آینده فرد می شود.

جهت درمان زردی نوزاد معمولاً کودک برای یک یا دو روز برهنه و در حالیکه چشمهایش با یک پوشش محافظ پوشانده شده است زیر نور فلورسنت قرار می گیرد. نور فلورسنت باعث تخریب بیلی روبین اضافی خون می شود. بیلی روبین های تخریب شده از طریق کبد دفع می شود.

تشخیص زردی نوزاد توسط متخصص نوزادان

زردی تنها یک علامت دارد و آن زرد شدن سفیدی چشم، بدن و مخاط‌ها است و باید نسبت به آن کمی حساس بود. گاهی والدین و حتی پزشک متخصص زردی نوزاد نیز در ارزیابی زردی دچار اشکال می‌شوند.

البته راهنمایی‌هایی وجود دارد. مثلا اگر تنها سر و صورت مبتلا به زردی باشد و سینه و شکم و اندام‌ها زرد نباشد یعنی عدد زردی بالا نیست اما هرچه زردی پایین‌تر بیاید حاکی از آن است که میزان زردی در حال افزایش است و هرچه به پاها برسد یعنی عدد زردی بالاتر و نگران‌کننده‌تر است.

در بسیاری از موارد ارزیابی چشمی کافی نبوده و پزشک متخصص نوزاد شما با دادن آزمایش خون مقدار زردی و نوع زردی را تعیین می‌کنند.

زردی به ۲ نوع تقسیم می‌شود:

• زردی مستقیم
• زردی غیرمستقیم

آنچه اغلب در نوزادان اتفاق می‌افتد زردی غیرمستقیم است که می‌تواند به بافت مغزی خسارت بزند. زردی مستقیم چندان مشکل‌ساز نیست مگر اینکه نوزاد مبتلا به عفونت یا ناراحتی کبدی باشد. البته همیشه زردی تنها علامت نیست. اگر در کنار زردی علایم دیگری مانند بی‌حالی یا شیر خوب نخوردن یا بالا و پایین بودن درجه حرارت بدن وجود داشت احتمال خطر بالاتر است و مراجعه به پزشک باید با سرعت بیشتری صورت بگیرد.

کدام نوزادان در معرض خطر بالاتری برای زردی قرار دارند؟

• اگر مادر گروه خون O داشته باشد ولی نوزاد گروه خون A یا B داشته باشد.
• اگر مادر Rh منفی و نوزاد Rh مثبت داشته باشد. بخصوص اگر مادر آمپول درگام حین حاملگی و بعد از زایمان دریافت نکرده باشد و به ویژه در زایمان های دوم به بعد.
•  سابقه زردی در فرزندان قبلی
• عدم دریافت کافی شیر مادر در روزهای اول زندگی
• نوزادان نارس (سن حاملگی کمتر از 37 هفته)
• نوزادان با وزن تولد کمتر از 2500 گرم
•  نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت
•  نوزاد مبتلا به فاوویسم

مکانیزم فتوتراپی به چه شکل است؟

فتوتراپی باعث تغییر بیلی ‌روبین به ترکیباتی که از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند می‌گردد. نور با طول موج مخصوص می‌تواند بیلی ‌روبین را به دو مؤلفه به نام‌های لیمیروبین و فوتوبیلیروبین تجزیه می‌کند. این دو ماده شیمیایی ایزومرهای بیلی‌روبین هستند به این معنی که از اتم‌های مشابه ساخته شده‌اند اما ساختار آنها متفاوت است. این طول موج‌ها در لامپ‌های فلورسنت نیز ساخته می‌شوند. وقتی که این نورها در پوست نفوذ می‌کنند باعث می‌شوند که بیلی ‌روبین به ایزومرها تجزیه شده و بدون این که وارد کبد شود از بدن دفع شود.

زمان فتوتراپی و انتخاب شدت نور در دستگاه زردی نوزاد

نور مورد استفاده در دستگاه فتوتراپی نیز در تعیین مدت زمان فتوتراپی دخیل است. اگر زردی نوزاد شدید باشد و سطح بیلی روبین خون وی بالا باشد باید برای کاهش سریع بیلی روبین سریعا اقدام شود همچنین در این زمان از دستگاه فتوتراپی قوی تری با لامپ هایی با نور شدید می توان استفاده نمود.

این دستگاه می تواند در مدت زمان کوتاهی سطح بیلی روبین را به حد نرمال برگرداند. از این رو شدت نور فتوتراپی نیز در مدت زمان فتوتراپی موثر است. استفاده همزمان از انواع روشهای فتوتراپی اعم از: دستگاه زردی نوزاد پتوی فتوتراپی یا فیبرهای نوری نیز می تواند در کاهش سریع بیلی روبین موثر باشد.

حین درمان نوزاد به روش فتوتراپی

یک یا چند لامپ در بالای سر نوزاد قرار داده می‌شود. لباس‌های کودک را به جز پوشک از بدنش خارج می‌کنند و او را به پشت می‌خوابانند تا بیشترین میزان نور به بدن وی تابیده شود. همچنین ممکن است نوزاد روی یک تشک نوری منعطف خوابانده شود. یا پزشک متخصص نوزادان او را در یک پد نور بپیچاند.

روی چشم‌های نوزاد یک چشم‌بند قرار داده می‌شود تا چشم‌های او در برابر نور مصون و محفوظ بماند.

پزشک نوزاد را به دقت تحت نظر می‌گیرد. زمانی که سطح بیلی ‌روبین خون نوزاد به اندازه کافی پایین آمد، چراغ‌ها خاموش می‌شوند. 24 ساعت پس از اتمام درمان، دوباره خون نوزاد مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا سطح بیلی‌روبین خون وی ارزیابی شود. اگر سطح بیلی‌روبین خون به اندازه کافی پایین آمده باشد، درمان به اتمام رسیده است.

نکاتی که در غذا دادن به شیرخواران و اطفال باید رعایت کرد!

• غذاهایشان کم حجم، پرانرژي و زود هضم باشد.
• به دفعات زیاد در اختیار آنان قرار داده شود.

رشد كودک در سه سال اول زندگی

از نظر بهترین متخصص رشد و تغذیه، رشد كودک به‌ خصوص در سه سال اول زندگی بسیار حایز اهمیت است و پایش رشد، راهی برای ارزیابی آن است. به طوری كه وقتی روند رشد بچه مطلوب نباشد، یعنی نمودار رشدش افقی یا نزولی شود، نشانگر وجود ضعف و كمبود در اوست. این به آن معنی است كه كودك آمادگی ابتلا به بیماری‌ها را دارد. وقتی بچه‌ای سوء‌تغذیه داشته باشد، بیمار شده و بیماری او طولانی‌تر می‌شود، در حقیقت سریع بهبود پیدا نمی‌كند و به همین دلیل بی‌اشتها می‌شود. دوباره این بی‌اشتهایی سوء‌تغذیه او را تشدید می‌كند و این زنجیره سبب می‌شود كه كودك ناتوان‌تر شود.

شاید دیده باشید برخی خانواده‌ها بچه‌هایی دارند كه همیشه مریض هستند و مادر گله از بی‌اشتهایی كودك می‌كند. كمبودهایی مثل كمبود روی و كمبود آهن ممكن است موجب بی‌اشتهایی طفل باشد، بنابراین دادن غذایی كه منابع مواد معدنی یادشده هستند، می‌تواند كمك‌كننده باشد. در دوره نقاهت نیز باید وعده‌های غذایی او را بیشتر كرد تا وزن از دست رفته جبران شود. در این دوران كودك اشتهای بیشتری دارد و مادر باید مراقب باشد از این فرصت استفاده كند زیرا كودكانی كه مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند، همیشه ضعیف و مستعد ابتلا به بیماری‌های متعدد هستند.

یادتان باشد كه محروم كردن كودک از شیر مادر، زود یا دیر شروع كردن غذای كمكی، ندادن غذای كافی و مفید به او، بیماری كودک، مسایل عاطفی و روانی، رعایت نكردن مسایل بهداشتی و استفاده از آب ناسالم از مهم‌ترین علل تأخیر رشد این گروه سنی است، که در این صورت می بایست از متخصص رشد و تغذیه نوزادان و اطفال کمک بگیرید.

در برنامه غذایی کودک باید از۵ گروه غذایی اصلی استفاده کرد:

• نان و غلات
• میوه ها
• سبزی ها
• شیر و لبنیات
•  گوشت و جایگزین های آن

مهمترین ماده غذایی که برای سلامت استخوان های کودک لازم است

کلسیم فراوانترین ماده معدنی در بدن می باشد که باعث بیشترین رشد استخوانی و استحکام اسکلتی در حین کودکی و بعد از آن می شود. مقدار کم اما متناسب این ماده در خون برای ضربان قلب مناسب، لخته شدن خون و عملکرد مناسب عضلات نیاز می باشد. در صورت کمبود کلسیم، بدن کلسیم مورد نیاز را برای نگهداری سطح مناسب کلسیم خون از استخوان می گیر .علت اینکه کودکان به طور روزانه نیاز به کلسیم دارند همین موضوع می باشد. اکثر کودکان مقدار کافی مواد غذایی مورد نیاز را دریافت نمی کنند. دختران نوجوان خصوصاً افرادی هستند که نیازشان به دریافت کلسیم بیشتر است.کمبود کلسیم خصوصاً در دوران بزرگسالی هنگامیکه فرم بدن حدود نصف mass استخوانی را داراست مهم است. زمان تأثیر کلسیم کوتاه بوده و این سالها می تواند عامل نازک شدن استخوان ها و بروز پوکی استخوان در دهه های بعدی باشد .این مسئله برای خانمها به علت وضعیت ریسک پذیر بودن از نظر جنسیت بسیار خطرناک تر می باشد.

برای معاینه و ویزیت نوزاد دلبندتان جهت درمان قطعی زردی و خدمات رشد و تغذیه نوزادان و کودکان، مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه بهترین خدمات پزشکی می باشد. جهت دریافت خدمات زردی نوزادان و رشد و تغذیه اطفال، می توانید با شماره تماس و آدرس درج شده در سایت زیر در ارتباط باشید.

دکتر بهروز سلطانی متخصص زردی نوزاد _ https://drbehroozsoltani.com/