سکوت کودکان

یکی از رفتارهای نامطلوبی که امکان دارد در برخی از کودکان دیده شود حرف نزدن و سکوت کردن آن ها بوده و گاهی نیز تمایل به گوشه گیری دارند. این نوع اختلال رفتاری امکان دارد ناشی از دلایل گوناگونی باشد که والدین باید با شناسایی آن ها مشکل به وجود آمده را رفع نموده چرا که در صورت تداوم امکان دارد پیامدهایی را در آینده برای کودک به دنبال داشته باشد. در همین راستا سعی داریم در این مطلب به منظور آگاهی شما عزیزان علت سکوت بیش از حد کودکان و راه های جلوگیری از این امر را مورد بررسی قرار دهیم.

علت سکوت بیش از حد کودکان

بیشتر مواقع کودکان و نوجوانان به جای حرف زدن در مورد وقایعی که برایشان پیش آمده یا مسائل گوناگون در مدرسه یا پیش از رفتن به مدرسه در رابطه با اطرافیان خود تمایل به سکوت و بروز چنین واکنشی دارند. در واقع می توان گفت سکوت بیش از حد کودکان ریشه در مسائل مختلف دارد و ممکن است خشم و استرس خودشان را از والدینشان پنهان کنند ولی این امر را با علائم مختلفی همچون شب ادراری، گریه های غیرمنتظره، ناخن جویدن و … نشان دهند که این موارد در حقیقت نشان دهنده وضعیت روحی و عاطفی نامناسب کودک می باشد که والدین باید توجه ویژه ای به آن داشته و هر چه سریعتر به کنترل و رفع آن بپردازند.

عوامل موثر و نشانه های سکوت انتخابی کودکان

چنین کودکانی در منزل و در جمع افراد خانواده به راحتی حرف می زنند اما حتی در در حضور دوستان صمیمی یا اقوام نزدیک خود همچون پدر بزرگ و مادر بزرگ، عمو و دایی و … حرف نمی زنند.
مدت زمان این نوع رفتار در بچه ها تنها به اولین ماه مدرسه محدود نمی گردد و حتی بیشتر از یک ماه می باشد.
این نوع اختلال رفتاری در کودکان با استرس اجتماعی همراه بوده و از موفق شدن او در عرصه های شغلی، اجتماعی و تحصیلی ممانعت می کند.

علائم وسواس و عصبانیت در چنین کودکانی تا حدی مشاهده می شود.
از سایر نشانه ها می توان به کم رو بودن بیش از اندازه، تکیه کردن و وابسته بودن به والدین به ویژه مادر اشاره کرد.
نداشتن تماس چشمی، مشکل در خود تنظیمی، عقب ماندگی های رشدی و حرکتی و حساس بودن به مکان های شلوغ از دیگر نشانه های این نوع اختلال رفتاری در کودکان به حساب می آید.
حرف نزدن کودکان و ساکت بودن آن ها به خاطر عدم آشنایی با زبان گفتاری مرسوم در اجتماع نمی باشد و همینطور به علت وجود اختلالات گفتاری همچون لکنت زبان نمی باشد.
چنین کودکانی در صورتی که اعتماد به نفس زیادی داشته باشند از زبان بدن و یا لوازم غیرکلامی همچون اشاره نمودن، نوشتن و غر زدن بهره می برند. ولی کسانی که اختلال در آن ها در حد زیادی می باشد از هر گونه راه ارتباطی حتی به شکل حرکت یا نوشتن پرهیز می کنند. بعضی بچه ها نیز امکان دارد تنها با چند کلمه جواب بدهند و یا با صدایی همچون زمزمه کردن حرف بزنند.
در چنین کودکانی علائمی همچون ترس و اضطراب از خجالت زدگی اجتماعی و منزوی بودن نیز دیده می شود.

مهمترین دلایل ساکت بودن کودکان

وجود مشکلات شنوایی و گفتاری امکان دارد حرف زدن را برای کودکان اضطراب آور نماید و موجب شود آن ها خیلی بیشتر از حرف زدن پرهیز نمایند.
در صورتی که بروز این رفتار در کودک بخاطر یک ماجرای آسیب زا روی داده باشد با روند خاصی همراه می باشد. در این وضعیت فرد در مکان هایی که پیش از آن هیچ مشکلی در حرف زدن در آن جا نداشته درگیر مشکلات مختلفی می شود.
بعضی از کارشناسان ترس از حرف زدن با اشخاص خاص را از جمله دلایل این رفتار در کودکان می دانند که در این حالت کودک زمان جدایی از پدر و مادر و خویشاوندان نیز بیشتر درگیر این مشکل می شود.

برخی مواقع نیز این مشکل بخاطر صدمات شدید روحی و یا از دست دادن پدر و مادر می باشد.
کودکان والدینی که زمینه کم رویی و خجالتی بودن و یا انزوا و اضطراب اجتماعی دارند به طور حتم خیلی بیشتر دچار این اختلال رفتاری خواهند شد و والدین می توانند همچون سرمشقی برای بچه ها در بازدارندگی اجتماعی باشند.
وجود مشکل ادغام حسی یا مشکل در ارزیابی داده های حسی محیط نیز امکان دارد دلیل بروز این مشکل باشد و موجب شود که فرد زمان حضور در مکان های پرجمعیت و شلوغ ساکت شود.
بعضی از بچه ها نیز برای کسب قدرت از حرف زدن ممانعت می کنند.
بچه ها در خانواده هایی که به کشور دیگری مهاجرت نموده اند که با زبان منحصر به خود حرف می زنند امکان دارد از حرف زدن به زبان جدید به دلیل نداشتن شناخت از آن زبان پرهیز نمایند.

نحوه رفع و کنترل این اختلال رفتاری

به منظور بررسی و تشخیص این نوع رفتار در کودکان به طور حداقل به یک سیکل یک ماهه زمان احتیاج است و درمان آن نیز مدت زیادی طول می کشد و بایستی با صبر و شکیبایی به دنبال کارهای درمانی آن بود. به منظور رفع چنین مشکلی بایستی با در نظر گرفتن سن و وضعیت کودک از شیوه های گوناگونی همچون ارتباط درمانی، هنر درمانی، بازی فردی و رفتار درمانی بهره گرفت.

طول دوره درمان این مشکل در صورت دنبال کردن و پیگیر بودن والدین حدود ۶ ماه می باشد و احتیاج به توجه شدید و درمان با ترفندهای مختلف فردی، خانوادگی و بکار بردن روش های شناختی و رفتاری دارد. با تغییر دادن محل زندگی کودک نیز می توان به رفع این نوع مشکل پرداخت.
به طور مثال او را در نوبت های متعددی و به صورت جداگانه در برابر محیط های جدید قرار بدهید و در هر نوبت مقدار سروصدا و شلوغی و همچنین میزان اضطراب محیط را افزایش دهید. در همین حین به کودک نشانه های استرس و روش های مقابله با آن را یاد می دهند تا در نتیجه به مرور این نوع مشکل در او درمان گردد.