دیابت در مادر و اثر بر رشد قلب جنین

دیابت در مادر یکی از شایعترین بیماریهای همرا در بارداریست . با وجود پیشرفت‌های چشمگیری که در سال‌های اخیر برای مراقب‌های بارداری مخصوصا کنترل دیابت در دوران بارداری صورت گرفته است . همچنان اثر سوء دیابت مادر بر جنین وجود دارد . اگرچه بوسیله درمان با انسولین این عوارض کمتر می شود . ولی بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD) هنوز از شایع‌ترین نقایص مادرزادی در دیابت مادر  است.

چه عواملی باعث بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD)می‌شوند؟

دیابت در مادر  یکی از علل بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD)است. اگرچه در اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مشکلات قلبی در جنین  به وجود می‌آید. عوامل ژنتیکی، در DNA جنین یافت می‌شود و از والدین منتقل می‌شود. با پیشرفت علم، این عوامل بیشتر از هر چیزی قابل شناسایی و تحلیل هستند. اما جامعه پزشکی نتوانسته است شناخت کافی بر عوامل محیطی غیر ژنتیکی داشته باشد.

دیابت در مادر چه تأثیری بر رشد قلب جنین می‌گذارد؟

دیابت مادر یک بیماری پیچیده است که تأثیرات متنوعی بر متابولیسم و همچنین کل بدن مادر و جنین دارد. هایپرگلیسیمیا، یا افزایش قند خون، یکی از عواملی است که روی جنین تأثیر می‌گذارد. اما دلیل این که افزایش قند خون باعث نقص جنین می‌شود هنوز ناشناخته است.

بسیاری از مطالعات، ارتباط قوی بین دیابت مادر و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD)  در نوزادان را نشان داده است. هر دو دیابت نوع 1 (شروع در کودکی) و دیابت نوع 2 (شروع در بزرگسالی)با بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD) در ارتباط هستند. اما یک مطالعه نشان می‌دهد که شاید تأثیر این بیماری، همیشه به یک شکل نباشد.

به عنوان مثال، نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت نوع 2 متولد می‌شوند. در مقایسه با نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت نوع 1 متولد می‌شوند.  بیشتر در معرض اختلالات سیستم بدن، نقص‌های مادرزادی و بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD)  قرار دارند.

بیشتر زیرمجموعه‌های  با دیابت نوع 1 و 2 در ارتباط بودند. نوزادان مادرانی که هر دو نوع دیابت را دارند. بیشتر در معرض خطر ناهنجاری در مجرای خروجی قلب و نارسایی‌های قلبی هستند.

چرا زمان شروع دیابت در مادر مهم است؟

دیابت در مادر اگر در ماه اول بارداری شروع شود ، می‌تواند کودک را در معرض خطر ابتلا به انواع مختلف بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD)  قرار دهد. دیابت مادر قبل از بارداری یا در سه ماهه اول بارداری، باعث ناهنجاری در اعضای مختلف جنین می‌شود.

اگر مادر در سه ماه دوم بارداری به دیابت مبتلا شود. جنین در معرض خطر افزایش بیش از حد متوسط وزن در هنگام تولد قرار می‌گیر. اختلال در عضله قلب کودک، بر نحوه پمپاژ خون به بقیه اعضای بدن تأثیر می‌گذارد، و باعث نقص‌های مادرزادی، و در موارد نادر، باعث مرگ می‌شود.

تصور می شود که دیابت مادر، وقتی که جنین در حال رشد است، می‌تواند تأثیر زیادی بر روی ژن‌ها بگذارد. با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، پزشکان می‌توانند تأثیرات افزایش قند خون مادر بر رشد سلولی مولکولی قلب جنین را بررسی کنند. پزشکان امیدوارند که با بررسی راه‌های جدید سلولی، خطر ابتلا به بیماریهای مادرزادی قلبی (CHD)  در جنین را کاهش دهند.

محققان امیدوارند با انجام آزمایشات مختلف روی مادران دارای عوامل ریسک خطر و فرزندان آنها، این یافته‌ها را تفسیر کنند.

تاثیر انسولین درمانی بر جنین و مادر باردار

• تغییرات انسولین بدن مادر در دوران بارداری

دیابت در مادر دقیقا چگونه ایجاد می شود ؟ یکی از سوالاتی است که هنوز دقیق مشخص نشده ، اما برخی از فرضیات و مکانیسم های توجیه کننده را در اختیار داریم. جفت، در زمان رشد از کودک حمایت می‌کند. به عبارتی هورمون‌های موجود در جفت به رشد کودک کمک می‌کنند. اما این هورمون‌ها همچنین مانع از تأثیر انسولین مادر در بدن او می‌شوند. به این مشکل، مقاومت به انسولین گفته می‌شود. این مشکل، باعث می‌شود بدن مادر به سختی از انسولین استفاده کند، یعنی ممکن است به سه برابر انسولین نیاز داشته باشد.

دیابت بارداری زمانی شروع می‌شود که بدن شما قادر به ساخت و استفاده از انسولین مورد نیاز بارداری نیست. بدون انسولین کافی، گلوکز نمی‌تواند از خون خارج شده و تبدیل به انرژی شود. گلوکز در خون جمع می‌شود و به سطح بالایی می‌رسد که به آن قند خون گفته می‌شود.

• تاثیردرمان با انسولین برجنین در حال رشد

شروع دیابت در حاملگی برای مادری  که ماه‌های آخر بارداری خود را سپری می‌کند، یعنی بعد از اینکه بدن کودک شکل گرفت، و حالا در حال رشد است . بیشتر مادر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل، نوزادانی که مادران آنها قبل از بارداری مبتلا به دیابت نشده بودند، دچار نقص‌های مادرزادی نمی‌شوند.

با این حال، دیابت بارداری درمان نشده یا کنترل نشده می‌تواند به کودک شما آسیب برساند. وقتی به دیابت بارداری مبتلا هستید، پانکراس(لوزالمعده) شما انسولین اضافه تولید می‌کند، اما این انسولین، سطح گلوکز خون شما را کاهش نمی‌دهد. اگرچه انسولین از جفت عبور نمی‌کند. اما گلوکز و سایر مواد مغذی می‌توانند از آن عبور کنند. بنابراین گلوکز اضافی خون از طریق جفت عبور کرده و باعث می‌شود سطح گلوکز خون جنین افزایش یابد. در نتیجه لوزالمعده کودک، برای کاهش قند خون، انسولین اضافی تولید. از آنجا که کودک کالری بیشتری ازنیازبرای رشد و شکل‌گیری دریافت می‌کند، کالری  اضافی به صورت چربی ذخیره می‌شود.

این امر می‌تواند منجر به ماکروزومیا یا کودک “چاق” شود. نوزادان مبتلا به ماکروزومیا می‌توانند با مشکلاتی مثل آسیب به شانه‌ها  در هنگام تولد مواجه شوند . به دلیل انسولین اضافی ساخته شده توسط پانکراس کودک، نوزادان ممکن است هنگام تولد سطح گلوکز خون بسیار کمی داشته باشند و همچنین مشکلات تنفسی داشته باشند. نوزادان متولد شده با انسولین اضافی در آینده ممکن است به کودکانی تبدیل ‌شوند که در معرض خطر چاقی بوده ودر  بزرگسالانی در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.