چه عواملی باعث بازگشت اعتیاد فرد معتاد به شیشه می‌شود؟

چکیده : شیشه یکی از خطرناک ترین و اعتیاد آورترین مواد مخدر است که بسیاری از انسان ها را به دام اعتیاد می اندازد. اگر چه ترک شیشه اقدامی بسیار دشوار است، برنگشتن یا عود به این ماده نیز بسیار سخت و طاقت فرساست. در این مقاله به طور کامل به عواملی که باعث می شود تا فردا معتاد به اعتیاد به شیشه بازگردد را بررسی کرده ایم.

متأسفانه میزان بازگشت به مصرف شیشه برای افرادی که پس از اعتیاد به متاآمفتامین بهبود می‌یابند بسیار بالا است. مطالعات نشان می‌دهد که حدود 40 تا 60 درصد از افراد در عرض 30 روز پس از ترک در مراکز ترک اعتیاد و بستری به مصرف مخدر روی می‌آورند و تا 85 درصد در سال اول به مصرف شیشه برمی‌گردند. برای افرادی که با وابستگی به شیشه دست و پنجه نرم می‌کنند، مهم است که خطر بالای بازگشت به مصرف را بپذیرند، از محرک‌های شخصی خود آگاه باشند و بیاموزند که با محرک‌ها و احساسات خود به روشی سالم کنار بیایند. از طریق درک خطرات رایج برای بازگشت اعتیاد فرد معتاد، افراد می‌توانند نسبت به وضعیت خود آگاه‌تر شوند و بهتر بتوانند روند بهبودی خود را حفظ کنند. در ادامه عواملی که بر بازگشت اعتیاد فرد معتاد نقش دارند را با هم مرور می‌کنیم.

عوارض ترک

بسیاری از افراد در هفته اول پس از قطع مصرف شیشه برای جلوگیری از مبتلا شدن به علائم ترک، یا پس از آن به دلیل علائم ترک حاد که می‌تواند 6 تا 18 ماه ادامه داشته باشد، به مصرف مجدد مواد مخدر روی می‌آورند. افرادی که اعتیاد به شیشه دارند، زمانی که مصرف خود را متوقف کنند، درجات مختلفی از علائم ترک را تجربه خواهند کرد. بسته به نوع ماده مصرفی، مقدار مصرف، دفعات مصرف، مدت زمان مصرف و سایر عوامل، علائم ترک به صورت موردی متفاوت خواهد بود. برخی از علائم ترک فیزیولوژیکی رایج ممکن است شامل تهوع، عرق سرد و گرم، بی قراری، استفراغ، اسهال، بی‌خوابی و دردهای عضلانی باشد. در درجات ترک مصرف با مقدار بالا علائمی مانند تشنج یا حتی مرگ نیز وجود دارد. به این ترتیب، به شدت توصیه می‌شود افرادی که مصرف شیشه را متوقف می‌کنند، به دنبال سم‌زدایی پزشکی باشند تا بتوانند با خیال تحت نظارت پزشک و با استفاده از روش‌های اطمینان بخش آنان روند ترک خود را بدون بازگشت به مصرف طی کنند.

سلامت روان

اعتیاد به شیشه به خودی خود یک مشکل اساسی و بزرگ است، اما در زمینه وابستگی روانی به شیشه نیز مشکلاتی وجود دارد. بدون پرداختن به مسائل اساسی و صرفاً متوقف کردن مصرف مواد، مانند گذاشتن چسب زخم بر روی اندامی که بریده شده است. اغلب اوقات ساید افکت‌های سلامت روانی بدون توجه یا پنهان می‌مانند. اضطراب، افسردگی، شیدایی، اختلالات شخصیتی یا استرس پس از ترک وجود دارد. اگر فردی روند درمانی مناسب ترک مصرف مواد مخدر را دریافت کند، درمانگران، روانپزشکان و سایر متخصصان اعتیاد با بیمار همکاری خواهند کرد تا به مسائل بهداشت روانی اساسی رسیدگی کنند. اگر مسائل مربوط به سلامت روان مورد توجه قرار نگیرد، یا اگر فردی نداند چگونه به درستی با آن کنار بیاید، ممکن است باعث بازگشت به مصرف مواد مخدر شود.

اطرافیان

افرادی که معتاد به شیشه هستند، اغلب خود را با افرادی همفکر احاطه می‌کنند که آن‌ها هم از مصرف شیشه لذت می‌برند. قرار گرفتن در دوران نقاهت و ترک شیشه، کنار همان افرادی که در حال مصرف مواد با آن‌ها مراوده داشتید، می‌تواند باعث بازگشت به مصرف مواد مخدر شود. بخشی از روند بهبودی، تعیین مرزهای سالم با دوستان، خانواده یا همکارانی است که به روند ترک مصرف مواد مخدر شما احترام نمی‌گذارند. در حالت ایده‌آل، می‌خواهید در بهبودی خود به نقطه‌ای برسید که در آن بتوانید از اجتماعاتی که در آن افراد دیگر همچنان به شیشه اعتیاد دارند حضور داشته باشید، اما وسوسه نشوید و به مصرف شیشه روی نیاورید. اما رسیدن به این مرحله اغلب زمان و تلاش می‌برد. فرد نباید عمداً خود را با سایر افرادی که شیشه استفاده می‌کنند احاطه کند، مگر اینکه به وضعیتی پایدار در بهبودی خود رسیده باشد.

مکان‌ها

تأثیرات اعتیاد بر مغز انسان به حدی گسترده است که چیزهای کوچکی ممکن است باعث بازگشت فرد معتاد به مصرف مواد شود که حتی ممکن است به ذهن خودآگاه او خطور هم نکند. این مهم است که افراد در حال طی مراحل ترک مصرف مواد مخدر از آن آگاه باشند و اگر احساس کنند در یک موقعیت “تصادفی” تحریک شده اند، ممکن است بخواهند فهرستی از محیط اطراف خود تهیه کنند و از خود بپرسند که چرا احساس نیاز به مصرف مجدد می‌کنند. اگر یک فرد معتاد به طور مکرر در خانه یا آپارتمان خود از شیشه یا هر مخدر دیگری استفاده می‌کرد، محل سکونت به خودی خود، ممکن است برای او محرک باشد. درست است که ترک خانه برای همه افراد مقدور نیست، اما توصیه روان درمانگران به تغییر دکوراسیون داخلی یا حتی مبلمان است. به طوری که یادآور مصرف و دوران اعتیاد نباشد و فرد بتواند بدون آنکه ذهنش درگیر مصرف مجدد شود در خانه خود زندگی کند.

وسایل

مردم، مکان ها و وسایل. بله دقیقا درست متوجه شدید، وسایل. اما دقیقا چه وسایلی و چگونه باعث تحریک به مصرف مجدد مواد مخدر می‌شود. بهتر است ابتدا به یاد بیاوریم که اعتیاد چگونه بر مغز تأثیر می‌گذارد، همانطور که در بالا ذکر شد که چگونه نکات و اتفاقات کوچک می‌توانند باعث بازگشت به مصرف شیشه شوند، مواردی که حتی ممکن است به ذهن ما هم نرسد. به عنوان مثال، صدای به هم خوردن لیوان ها، باز شدن بطری‌ها و قوطی‌ها ممکن است باعث شود یک الکلی به الکل فکر کند. کارت‌های اعتباری یا نی‌ها ممکن است باعث شود که یک معتاد به کوکائین یا دیگر معتاد به مواد مخدر به مخدر مصرفی خود فکر کند، مانند یک بطری قرص یا سرنگ. هر وسیله‌ای که در زمان مصرف شیشه از آن استفاده می‌کردید، باید مورد توجه شما قرار گیرند. بدیهی است که ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که اجتناب از این وسایل تقریباً غیرممکن است. در هر موقعیتی، با آگاهی و هوشیاری، می‌توانید بفهمید که چرا ممکن است هوس کرده باشید، بفهمید که چرا این احساس را دارید، و سپس بدون استفاده شیشه به درستی با شرایط کنار بیایید. معمولا روان درمانگران از شما می‌خواهند هر آنچه شما را به مصرف شیشه متصل می‌کرده است را دور بریزید یا از دسترس خود خارج کنید.

خودمراقبتی ضعیف

خودمراقبتی بخش مهمی از ترک اعتیاد است. خودمراقبتی صحیح باعث می شود احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید و این پیام را به خود ارسال می‌کنید که به سلامتی خود اهمیت می‌دهید. برعکس، خودمراقبتی ضعیف به خودتان پیام می‌دهد که به سلامتی خود اهمیت نمی‌دهید و می‌تواند باعث بازگشت به مصرف مواد مخدر شود. به عنوان مثال، خوردن یک رژیم غذایی ناسالم، کم مواد مغذی و یا قند بالا ممکن است منجر به کاهش سلامت فیزیولوژیکی و عصبی شود که می‌تواند منجر به خلق و خوی ضعیف شود و باعث میل به الکل یا مواد مخدر شود. افزایش وزن می‌تواند منجر به احساس افسردگی در افراد شود و این افکار را تحریک کند که مصرف شیشه ممکن است به آن‌ها کمک کند وزنی را که اضافه کرده‌اند کاهش دهند. نداشتن خواب منظم و کافی می‌تواند باعث تحریک پذیری، استرس، اضطراب و خلق و خوی ناپایدار در افراد شود که می‌تواند باعث مصرف مجدد شود. برای افرادی که در دوران نقاهت و ترک شیشه هستند، تغذیه خوب، ورزش، مدیتیشن، داشتن خواب و بهداشت مناسب و انجام سایر رفتارهای خودمراقبتی که از سلامت روانی و بهبودی آن‌ها حمایت می‌کند، مهم است.

غرور و اعتماد به نفس بیش از حد

گاهی اوقات افرادی که تازه مصرف شیشه را ترک کرده‌اند، خود را ابر قهرمان تصور می‌کنند یا تصور می‌کنند که دیگر هرگز از شیشه استفاده نخواهند کرد. آن‌ها خاطرات بدی از مصرف مواد خود دارند و از روند بهبودی خود لذت می‌برند. مطمئناً، وقتی به بهبودی خود اطمینان دارید، احساس خوبی است، اما به خاطر داشته باشید که خطر مصرف مجدد برای همه وجود دارد. تنها چیزی که لازم است یک میلی ثانیه، قرار گرفتن در مکان نامناسب، در زمان نامناسب یا فقط یک فکر بد است که منجر به یک تصمیم بد شود. آنقدر به بهبودی خود اطمینان نداشته باشید که بخواهید خود را در موقعیت‌های پرخطر قرار دهید یا به دنبال آن باشید تا به خودتان ثابت کنید که مثلاً در یک مهمانی می‌توانید هوشیار باشید. از خود راضی نباشید یا این باور را نداشته باشید که “درمان شده اید”. مهم نیست که چقدر اعتماد به نفس دارید، توصیه می‌شود مراقبت‌های درمانی را تا انتها دنبال کنید و در دورهمی‌ها و فعالیت‌های مربوط به بهبودی که پزشکتان به شما معرفی می‌کند شرکت کنید و از افراد و مکان‌هایی که با روند بهبودی شما همسو نیستند، دوری کنید.

کسالت و انزوا

بی حوصلگی و انزوا می‌تواند به راحتی به عنوان دلیل شماره یک بازگشت افراد معتاد به مصرف مجدد شیشه در بهبودی اولیه ذکر شود. معمولاً از تمام زمان‌های خالی در دوره مصرف شیشه برای پیدا کردن مواد، مصرف مواد و لذت بردن از آن استفاده می‌شد. به این ترتیب، افرادی که در روزهای اول ترک هستند، اغلب وقت زیادی را در اختیار دارند. وقتی کسی حوصله اش سر می رود یا احساس انزوا می‌کند. به قول خودشان بدترین معاشرت یک معتاد؛ تنهایی با خودش است. وقتی فردی بی حوصله یا منزوی است، با افکار و احساسات خود باقی می‌ماند که اغلب نمی‌خواهد شنیده شوند یا احساس شوند. در حالی که باید احتیاط کرد که روزهای خود را صرف رفتارهای مرتبط با بهبودی مانند ورزش کردن (پیوستن به یک باشگاه تناسب اندام یا دویدن)، پختن وعده‌های غذایی مغذی و سالم با عزیزان، رفتن به گروه‌های درمانی یا حمایتی مرتبط با بهبودی، یا تلاش برای فعالیت‌های جدید و انتخاب سرگرمی‌های جدید کند. بهتر است که در روزهای اولیه پس از ترک شخص تنها نماند.

احساسات ناخوشایند

در دوره مصرف شیشه، زمانی که خسته بودید شیشه استفاده می‌کردید. وقتی عصبانی بودید از شیشه استفاده می‌کردید. وقتی غمگین بودید از شیشه استفاده می‌کردید. زمانی که تنها بودید از شیشه استفاده می‌کردید. وقتی استرس داشتید از شیشه استفاده می‌کردید.

 هیچ کس نمی‌خواهد احساسات ناراحت کننده را تجربه کند، اما این احساسات بخشی طبیعی و عادی از تجربه انسان هستند. چیزی که سالم نیست اجتناب از چنین احساساتی یا حتی بدتر از آن استفاده از شیشه برای پوشاندن و جارو کردن آن‌ها زیر فرش است. بخش مهمی از روند بهبودی اعتیاد، یادگیری آگاهی از احساسات، پذیرش احساسات و کنار آمدن با احساسات است.

سخن پایانی

هر چه فرد مدت بیشتری بتواند ترک مصرف خود را حفظ کند، شانس بیشتری برای بهبودی طولانی مدت خواهد داشت. همانطور که اشاره شد، تا 85٪ از افراد در اولین تجربه ترک خود به مصرف مجدد باز می‌گردند. خبر خوب این است که هر چه فرد بتواند مدت زمان بیشتری بهبودی خود را حفظ کند، شانس بیشتری برای حفظ بهبودی طولانی مدت خواهد داشت. زمانی که فردی بتواند در سال اول ترک مصرف شیشه خود را حفظ کند، شانس او برای حفظ روند بهبودی خود به طور تصاعدی افزایش می‌یابد. فکر نکنید که فقط به این دلیل که در یک برنامه درمانی ترک مصرف مواد مخدر شرکت کرده‌اید، درمان شده اید. به شدت توصیه می‌شود که پس از مرخص شدن از کلینیک ترک اعتیاد، مراحل درمان خود را از نظر روانی نیز دنبال کنید و اطراف خود را با افراد همفکری که به سلامتی شما اهمیت می‌دهند پر کنید.