بیماری تیروئید چشم
این بیماری که با نام افتالموپاتی گریوز نیز شناخته می شود در واقع ، نوعی بیماری خود ایمنی حفره چشم است و زمانی حادث می شود که سیستم ایمنی بدن به بافت اطراف چشم حمله کند و موجب التهاب در بافت اطراف و پشت چشم شود. در این بیماری ، گلبول های سفید خون خود فرد موجب ایجاد آسیب هایی به بدن او می شوند.
به علاوه لازم به ذکر است که در این زمان ، نقش طبیعی گلبول های سفید که حفاظت از بدن در مقابل عفونت می باشد ؛ دچار اختلال شده و بدین ترتیب بر عضلات چشم ، پلک ، غده اشکی و بافت های چربی پشت چشم اثر گذاشته و سبب می شود که ملتهب شوند.
بیماری تیروئید چشمی باعث چه چیز میشود؟
- ایجاد ناراحتی
- تورم
- سرخ شدن پلک ها
- موجب می شود چشم فرد از حدقه بیرون بزند و خیره به نظر برسد.
- دوبینی
علت ابتلا به بیماری تیروئید چشم
غده تیروئید در گردن قرار دارد و هورمون های تیروئیدی تولید می کند که به تنظیم متابولیسم (سرعت کار سلول های بدن) کمک می کند.
گاهی اوقات می تواند بیش از حد هورمون تیروئید (تیروئید پرکار) یا بسیار کم (تیروئید کم کار) تولید کند.
همانطور که اشاره شد بیماری تیروئید چشمی ، عارضه خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن باعث التهاب و تورم شده و تولید بافت ماهیچه ای و چربی پشت چشم را تحریک می کند.
پرکاری تیروئید ، ممکن است باعث اختلال عملکرد چشم و کاهش علائم بینایی شود و معمولا هنگامی اتفاق می افتد که تیروئید پرکار دارید اما می تواند با تیروئید کم کار یا حتی زمانی که تیروئید به طور طبیعی کار می کند نیز رخ دهد.
علائم بیماری تیروئید چشمی
- تغییر در ظاهر چشم ( معمولا زل زدگی و بیرون زدگی )
- احساس وجود شن در چشم
- خشکی بیش از حد در چشم ها
- رطوبت در چشم
- حساسیت چشم در برابر روشنایی
- تورم
- قرمزی در چشم و پلک
- دوبینی یا تاری دید
- درد در پشت چشم ؛ مخصوصا در هنگام نگاه کردن به بالا و پایین
- سختی در حرکت دادن چشم
لازم به ذکر است که بیماری تیروئید چشمی، می تواند بر غده تیروئید نیز اثر بگذارد و تبدیل به بیماری گریوز شود ؛ لازم به ذکر است که بیماری گریوز ، باعث پرکاری غده تیروئید نیز شده و ندرتا می تواند باعث کم کاری تیروئید شود.
توجه داشته باشید در مواردی که بیماری تیروئید چشمی شدت یابد ؛ حفره چشم ، شدیدا فشرده شده و این امر می تواند فشار خطرناکی بر عصب چشم وارد ساخته و منجر به کوری شود.
مراحل بیماری
مرحله فعال
در این مرحله ، علائم و نشانه های تیروئید چشمی آشکار می شوند ؛ البته قابل ذکر است که در افراد غیر سیگاری ، بروز علائم بیماری حدود یک سال طول می کشد و در افراد سیگاری می تواند دو تا سه سال ادامه داشته باشد.
مرحله پایدار
در این مرحله ، التهاب کاهش می یابد ، اما نشانه های التهاب ؛ اعم از بزرگ شدن عضلات و تغییرات چشم باقی می مانند.
بازگشت مرحله فعال سازی
علائم و نشانه های بازگشت بیماری فعال ، می تواند در 5 تا 10 درصد بیماران رخ دهد.
احتمال ابتلا به بیماری تیروئید چشمی در چه کسانی بیشتر است ؟
به طور کلی حدود یک چهارم افراد ؛ قبل ، در حین یا بعد از تشخیص اختلال عملکرد غده تیروئید به این بیماری مبتلا می شوند.
در بیشتر موارد ، بیماری تیروئید چشمی خفیف است.
لازم به ذکر است بیماری تیروئید چشمی معمولا با بیماری گریوز همراه است ؛ لذا چنانچه تا زمان تشخیص بیماری گریوز ، هیچ گونه علائمی ندارید و غیر سیگاری هستید ؛ احتمال ابتلا به تیروئید چشمی کمتر از یک به ده است ؛ اما اگر سیگاری باشید ، احتمال ابتلا دو برابر می شود.
بیماری گریوز ، نوعی اختلال در سیستم ایمنی بدن است که منجر به تولید بیش از حد هورمون های تیروئید (پرکاری تیروئید) می شود.
اگرچه اختلالات دیگری نیز وجود دارند که می توانند منجر به پرکاری تیروئید شوند ، اما بیماری گریوز از علل شایع این عارضه محسوب می شود.
توجه داشته باشید که هورمون های تیروئید ، بسیاری از ارگان های بدن را تحت تأثیر قرار می دهند ؛ بنابراین علائم و نشانه های بیماری گریوز ممکن است گسترده باشد.
ارزیابی و تشخیص
بیماری تیروئید چشمی ، غالبا بر اساس سابقه پزشکی و علائم بیماری ، تشخیص داده می شود.
بیماران مبتلا به نوعی بیماری تیروئید (مانند پرکاری یا کم کاری تیروئید) دچار تغییرات چشمی ؛ مانند جمع شدن پلک ، برآمدگی چشم ، قرمزی ، پارگی ، دوبینی یا از دست دادن بینایی می شوند.
در راستای تشخیص تیروئید چشمی ؛ ممکن است برای بررسی سطح تیروئید ، آزمایش خون انجام شود.
برای ارزیابی وسعت التهاب ، نیز معمولا آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی درخواست می گردد.
به عنوان مثال ؛ در بیماری متوسط تا شدید تیروئید چشم ، ممکن است از یک روش تصویربرداری تخصصی سی تی اسکن برای ارزیابی فشرده شدن عصب بینایی توسط عضلات ملتهب و بزرگ شده در چشم استفاده شود.
در حین سی تی اسکن ، از رایانه و اشعه ایکس برای ایجاد فیلمی استفاده می شود که تصاویر مقطعی از برخی ساختارهای بافتی را نشان می دهد.
ضمنا برای ارزیابی وضوح بینایی (حدت بینایی) ، ممکن است آزمایش منظم چشم انجام شود.
عوامل خطر ابتلا به بیماری
-
سن
معمولا بزرگسالان و افراد میانسال ، به مراتب بیش از دیگر افراد در معرض این بمیاری هستند ؛ هر چند بروز این بیماری در هر سنی ممکن است و افراد جوان تر نیز ممکن است دچار ابتلا به آن شوند.
-
جنسیت
باید اشاره داشت که زنان ، بیشتر از مردان تحت تأثیر بیماری تیروئید چشمی قرار دارند.
-
سابقه خانوادگی
وراثت و ژنتیک ، نقش موثری در ابتلا به تیروئید چشمی دارد ؛ لذا شاهد آن هستیم که برخی افراد به دنبال وراثت دچار این بیماری می شوند.
-
ید درمانی رادیواکتیو
از ید رادیواکتیو برای درمان پرکاری تیروئید و بیماری گریوز استفاده می شود. این درمان باید با احتیاط در افراد مبتلا به بیماری تیروئید چشمی فعال ، استفاده شود ؛ زیرا ممکن است وضعیت را بدتر کند مگر این که استروئیدها به طور همزمان تجویز و استفاده شوند.
-
سطح کم سلنیوم
سلنیوم ، یک ماده معدنی در رژیم غذایی است که در صورت کم بودن میزان آن ؛ احتمال ابتلا به بیماری تیروئید چشمی ، تشدید می گردد.
جلوگیری از تشدید بیماری
- اگر سیگاری هستید ، باید نسبت به ترک سیگار اقدام کنید.
- از نوسان درسطح تیروئید ؛ بویژه تیروئید پرکار پیشگیری کنید و با آزمایش خون از منظم بودن آن مطمئن شوید.
- اگر تیروئید فعال دارید، داروی تیروئید مصرف نموده و از درمان رادیو ید پرهیز کنید؛ زیرا، بیماری تیروئید را بویژه در سیگاری ها بدتر می کند.
- باید خاطر نشان نمود که چنانچه پلک و پوست اطراف چشم تان ، پف آلود است یا این که مبتلا به کم کاری تیروئید هستید ؛ این موارد ، الزاما دالّ بر ابتلای شما به تیروئید چشمی نخواهند بود و برای تشخیص دقیق این بیماری باید به پزشک مراجعه کنید.
گزینه های درمان
درمان بیماری به طور کلی بر مراقبت های حمایتی برای مدیریت علائم و کنترل بیماری متمرکز است. تا جایی که برای موارد شدیدتر ، ممکن است استروئیدها یا جراحی پیشنهاد شود.
- در طی مرحله فعال، درمان علائم خفیف تا متوسط معمولا شامل معاینه منظم با تمرکز بر کاهش علائم است.
همچنین ممکن است شامل استفاده از قطره های نرم کننده چشم ، عینک آفتابی ، کمپرس سرد ، رژیم غذایی مناسب و خوابیدن با سر بالا نیز باشد. - در موارد شدیدتر ، ممکن است از استروئیدهای خوراکی برای کاهش التهاب استفاده شود.
اگر التهاب به حدی شدید باشد که باعث کاهش بینایی یا آسیب قرنیه شود ، ممکن است از استروئیدهای داخل وریدی با دوز بالا و رادیوتراپی استفاده شود.
استروئید چیست؟
استروئید ، نوعی لیپید یا چربی است. مهم ترین نوع استروئید در بدن انسان ، کلسترول نام دارد که در بدن انسان ، به صورت هورمون هایی همچون استروژن ، تستسترون و کورتیزول دیده می شوند.
باید توجه داشت که برخی بیماران مبتلا به تیروئید چشمی متوسط تا شدید ، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند. ( به طور کلی توصیه می شود جراحی را به بعد از پایان مرحله فعال بیماری ، موکول کنید. )
جراحی تیروئید چشم
اگر تورم بر عصب چشم فشار واردکند ؛ می توان با جراحی تیروئید چشم ، فشار وارده بر حفره چشم را رفع کرد. جراح فوق تخصص در جراحی، در استخوان های نازک دیواره های اوربیت شکستگی ایجاد می کند و به این ترتیب به محتوای اربیت اجازه می دهد تا در سینوس جا به جا شود ؛ اینکار باعث کاهش قابل توجه برآمدگی چشم خواهد شد ؛ به طوری که چشم های بیرون زده به عقب اوربیت می رود و ظاهر طبیعی تری پیدا می کند.
توجه داشته باشید که جراحی تیروئید چشمی، تحت بیهوشی کامل انجام می شود و حدود دو تا سه ساعت به طول می انجامد. به طورکلی در این عمل جراحی، برش در زاویه خارجی پلک زده می شود و اثر زخم ، در چین های طبیعی پلک محو می شود.
پس از جراحی تیروئید چشم ، بیمار یک شب در بیمارستان بستری می شود. مختصری کبودی ، تورم و ناراحتی نسبتا ملایم بعد از این جراحی مشاهده می شود که نگران کننده نیست.
