چکیده : ساعت خواب بچه شما اهمیت زیادی در پروسه رشد و سلامت کودک شما دارد.با انتخاب بهترین ساعت خواب بسیاری از کمبودها را می‌توانید جبران کنید.

بهترین ساعت خواب کودک چه زمانی است؟

خواب برای همه افراد مهم است و برای کودکان نقش بسیار مهمی در رشد و سلامت آنها دارد. خواب خوب به اندازه تغذیه صحیح مهم است. اگر کودکان به مقدار کافی نخوابند، عملکرد روزانه آنها تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد این کمبود بر روی هوش و روحیه آنها تأثیر منفی می‌گذارد.

مدت زمانی که کودکان در سنین مختلف به خواب نیاز دارند متفاوت است و والدین باید بر اساس این تفاوت‌ها برنامه ‌ریزی دقیقی داشته باشند. در زیر به ویژگی‌های هر سنی می‌پردازیم.

بهترین زمان خواب برای کودکان

بهترین زمان برای خواب کودکان ساعت 9 شب و به مدت 6 ساعت است که پرستار کودک و والدین باید به آن توجه زیادی کنند. زیرا در این دوره هورمون خواب (ملانین) شروع به ترشح می‌کند و این هورمون کلید رشد کودک است. اگر مغز در این مدت استراحت کند، احساس خستگی کاهش می‌یابد و رشد جسمانی و سطح تمرکز کودک افزایش پیدا می‌کند.

بنابراین رعایت زمان خواب به خصوص برای کودکان مدرسه ای بسیار مهم است. زیرا کودک دبستانی به تمرکز و انرژی زیادی نیاز دارد و کم خوابی باعث حواس پرتی، پرخاشگری و اختلال در یادگیری می‌شود.

میزان خواب مناسب کودک در سنین مختلف

میزان خواب مورد نیاز کودکان به عوامل خاصی مانند سن کودک بستگی دارد.

نوزادان یک تا 4 هفته

نوزادان معمولاً 15 تا 18 ساعت در روز می‌خوابند، اما هر بار فقط در دورهای کوتاه دو تا چهار ساعته به خواب می‌روند. البته این زمان برای کودکان مبتلا به کولیک و نوزادان نارس کمتر است.

از آنجایی که ساعت بیولوژیکی داخلی بدن (ریتم شبانه روزی) هنوز در نوزادان شکل نگرفته است، الگوی خواب آنها به چرخه شب و روز بستگی ندارد. در واقع خواب نوزادان از الگوی خاصی در زمان مشخص پیروی نمی کند.

نوزادان یک تا چهار ماهگی

پس از 6 هفته، کودک آرام است و الگوهای خواب طبیعی را از خود نشان می‌دهد. او در طول شبانه‌ روز 14-15 ساعت در روز استراحت می‌کند؛ اما طول خواب مفیدش به 4 تا 6 ساعت می‌رسد و معمولاً در غروب آفتاب به اوج خود می‌رسد.

کودک چهار تا دوازده ماهه

اگرچه خوابیدن کودک تا 15 ساعت ایده آل به نظر می‌رسد، اما اکثر نوزادان بالای 11 ماه فقط 12 ساعت در روز می‌خوابند. دستیابی به یک الگوی خواب ثابت هدف اصلی این دوره است. زیرا در این سن کودک اجتماعی‌تر شده و الگوی خواب او شبیه والدین می‌شود.

در حدود شش ماهگی کودک 2 یا 3 بار در روز می‌خوابد. در این سن کودک می‌تواند در طول شب هم خواب راحتی داشته باشد. زمانی که ساعت بیولوژیکی داخلی بدن به طور کامل رشد کرد، الگوی خواب بعد از ظهر کودک نیز تثبیت می‌شود.

کودک معمولاً از ساعت 9 صبح خواب نیمه صبحگاهی خود را شروع می‌کند و این استراحت تا یک ساعت طول می‌کشد. چرت‌های بعدازظهر معمولاً یک تا دو ساعت بوده و از ظهر تا 2 بعدازظهر اتفاق می‌افتد. چرت‌های عصر نیز بین ساعت 3 تا 5 بعدازظهر است. ولی این نکته را فراموش نکنید که مدت زمان همه این ساعت‌های خواب در هر کودک متفاوت است.

کودک یک تا سه ساله

وقتی کودک یک ساله (18 تا 21 ماهه) می‌شود، به تدریج میل به خواب صبح و عصر را از دست می دهد و فقط یک بار در روز می‌خوابد. در حالی که کودکان نوپا به 14 ساعت خواب در روز نیاز دارند و تا مواردی تا 10 ساعت هم می‌خوابند.

بیشتر نوزادان بین 21 تا 36 ماهگی هنوز به یک چرت کوتاه ظهر، بین یک تا سه ساعت و نیم، احتیاج پیدا می‌کنند. کودکان در این سن معمولاً بین ساعت 19:00 تا 21:00 به رختخواب می‌روند و بین 6 تا 8 صبح بیدار هستند.

کودک سه تا شش ساله

کودکان در این سن معمولاً بین ساعت 7 تا 9 شب به رختخواب می‌روند و بین 6 تا 7 صبح بیدار هستند. این الگوی خواب شبیه الگوی خواب یک کودک کوچکتر است.

در سن سه سالگی، کودکان همچنان هر روز یک چرت کوتاه می‌زنند، در حالی که در سن پنج سالگی، اکثر آنها دیگر در طول روز چرت هم نمی‌زنند و مشغول فعالیت‌های خود هستند. چرت روزانه به‌تدریج با بزرگ‌تر شدن کودک کوتاه‌تر می‌شود.

کودک هفت تا دوازده ساله

در این سن به دلیل فعالیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های خانوادگی و روال مدرسه، زمان خواب کودک کم‌کم دیرتر می‌شود. اکثر نوجوانان دوازده ساله حدود ساعت 9 شب به خواب می‌روند. اما زمان خواب کودکان در این سن متفاوت است و بین 7 تا 10 ساعت خواهد بود. مجموع ساعات خواب کودک در این سن 9 تا 12 ساعت و به طور متوسط 9 ساعت برآورد شده است.

کودک دوازده تا هجده ساله

نیاز به خواب برای سلامت و تندرستی نوجوانان بسیار مهم است. در این سن، بسیاری از نوجوانان نسبت به سال‌های گذشته به ساعات خواب بیشتری نیاز دارند. با این حال، عده دیگر در این سن به دلیل افزایش فعالیت‌های بیرون و گشت و گذار با دوستان به اندازه ای که نیاز دارند نمی‌خوابند.

چرا برخی از کودکان به اندازه کافی نمی خوابند؟

در دو سالگی کودک با احساسات، نگرانی، ترس از تاریکی، ترس از رویاهای مبهم، کابوس، رقابت با کودکان بزرگتر و حسادت کودکان کوچکتر در زمان خواب والدین خود را اذیت می‌کند.

در گاهی اوقات هم می‌توان مشاهده کرد که مشاجره ای در مورد زمان خواب او و والدینش هر شب رخ می‌دهد. برخی دیگر از کودکان حتی به خاطر نگرانی در مورد کارها و تکالیف مدرسه یا هیجانی که در نتیجه تماشای تلویزیون دارند به اندازه کافی به خواب خود اهمیت نمی‌دهند. همه این عواملی که می‌توانند در خواب کودک شما اختلال ایجاد کنند.

قبل از خواب کودک چه کنیم؟

در مرحله بعد لیستی از کارهایی که باید پرستار کودک در منزل تهران قبل از خواب کودک انجام دهد را بررسی می‌کنیم:

سازگار باشید: الگوهای خواب شبانه ممکن است با افزایش سن کودک تغییر کند. اما نکته مهم این است که این الگو را هر بار در همان زمان انجام دهید و سپس روز بعد آن را تکرار کنید.

به عنوان مثال، برنامه روتین قبل از خواب کودک ممکن است از ساعت 20:00 شروع شود و شامل حمام کردن، لباس پوشیدن، خواندن چند داستان، رفتن به رختخواب و شب بخیر باشد.

برنامه ریزی روتین‌های بهداشت دهان و دندان: تمیز کردن دندان و لثه‌های نوزاد کوچک و یادآوری مسواک زدن و بهداشت عمومی دهان به کودکان بزرگتر یکی از راه‌های عالی برای این است که به کودک خود بفهمانید دیگر زمان خواب فرا رسیده و باید به رختخواب برود.

کوتاه نگه داشتن مدت زمان روتین شبانه: یک روال خوب قبل از خواب فقط 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد. اگر استحمام نیز جزء برنامه است، می‌توان مدتی به این دوره اضافه کرد.

برنامه را با توجه به سن کودک تنظیم کنید: برنامه خواب کودک می‌تواند در طول زمان تغییر کند. عادات خواب کودک می‌تواند در طول زمان تغییر کند. به عنوان مثال، در حالی که نوزادان اغلب هنگام شیردهی می‌خوابند، به کودک 4 یا 5 ماهه خود یاد دهید که در زمان مشخص به رختخواب برود حتی اگر او هنوز در حالت خواب و بیداری است.

ارائه چندین پیشنهاد

کودک نمی‌تواند تصمیم بگیرد که چه زمانی بخوابد. اما در طول یک شب معمولی می‌توان به او قدرت تصمیم گیری در شرایط خاص داد. مثلاً به او اجازه دهید لباس خواب راحت یا کتابی را که می‌خواهید برایش بخوانید انتخاب کند.

یادآوری برای رفتن به سرویس بهداشتی قبل خواب

این امر به ویژه برای کودکانی که شب‌ها با مشکل شب ادراری روبرو هستند بسیار مهم است. از کودک خود بخواهید قبل از رفتن به رختخواب به دستشویی برود.

کارهای شبانه را از سن کم یاد دهید

یاد دادن یک روال منظم خواب شبانه از سنین کم آسان تر می‌شود. با گذشت زمان، اصلاح یا تغییر در الگوی خواب ناقص کودکان پیش دبستانی دشوارتر خواهد شد.

دانستن اینکه کمی گریه کردن طبیعی است

برخی از نوزادان زمانی که به رختخواب می‌روند یا نیمه‌شب از خواب بیدار می‌شوند، کمی گریه می‌کنند. توجه داشته باشید که این میزان گریه طبیعی است و بهتر است کمی به او فرصت دهید تا به گریه خود ادامه دهد.

استفاده از نور شب

تعداد کمی از کودکان دوست دارند در تاریکی بخوابند، بنابراین استفاده از چراغ شب بسیار راحت است.

استفاده از وسیله مورد علاقه نوزاد برای خواباندن

برای این منظور می‌توانید از پتو یا عروسکی که کودک شما آن را بیشتر دوست دارد برای تشویق او به خواب استفاده کنید. این وسایل باید از وسایل ایمن انتخاب شوند و به طور کلی توصیه می‌شود که هیچ وسیله ای در رختخواب همراه با کودکان قرار نگیرد.

کارهایی که نباید قبل از خواب کودک انجام دهید

همانطور که قبل از خواب کارهای خوب و مناسب زیادی وجود دارد، کارهایی نیز وجود دارد که در زمان قبل از خواب کودک باید از آنها اجتناب کنید.

اجازه انجام فعالیت‌های تحریک کننده قبل از خواب

از فعالیت‌های تحریک کننده مانند بازی‌های ویدئویی، تماشای تلویزیون یا صحبت با تلفن 30 تا 60 دقیقه قبل از خواب خودداری کنید. پرهیز از این موارد زمانی که کودک مشکلات خواب زیادی دارد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

فکر کردن به اینکه مشکلات خواب او با بزرگتر شدنش برطرف می‌شود

متأسفانه خیلی از مادرها این باور غلط را همیشه با خود مرور می‌کنند که کودک من بعد از این که بزرگ شد خواب خوب و اندازه ای پیدا می‌کند. در بسیاری از موارد، اگر مشکلات خواب در نوزادان و کودکان نوپا درمان نشود، این مشکلات تا سن مدرسه هم ادامه خواهند داشت. این مشکلات را می‌توان با یک برنامه منظم در مدت زمان کوتاهی حل کرد.

کودک را برای خوابیدن به خود وابسته نکنید

ماساژ دادن پشت کودک، پخش موسیقی مورد علاقه او یا تلویزیون را روشن کردن در زمان خواب کودک تنها او را به این موارد وابسته می‌کند. در زمانی که روزی نتوانید این کارها را انجام دهید یا کودک بیدار شود و این موارد را حس نکند باید دوباره این کار را انجام دهید تا او را بخوابانید.

افزایش مدت زمان روتین شبانه

کودک می‌تواند با درخواست مکرر نوشیدنی، تنقلات یا رفتن به دستشویی، مدت زمان روتین شبانه را طولانی تر کند؛ بنابراین کودک باید هر شب در ساعت معینی به رختخواب برود.

استفاده از نوشیدنی‌های کافئین دار قبل از خواب

به یاد داشته باشید که علاوه بر نوشابه، چای و قهوه، کافئین در مواد غذایی دیگری مانند شکلات و بستنی قهوه نیز وجود دارد.

سخن آخر

خواب برای همه کودکان در هر سنی مهم است. سال اول زندگی کودک پر از تغییرات و نقاط عطف است. اگرچه خواب منظم و مداوم نوزاد در شب یکی از مواردی است که والدین آرزوی آن را دارند، اما برای رسیدن به این زمان باید بیشتر منتظر بمانند.

در زمان استخدام پرستار کودک به او یادآور شوید که درست است فرزند شما اکنون به مدرسه می‌رود و بیشتر از یک نوزاد به پیرامون خود تسلط دارد؛ ولی همچنان خواب برای او مهم و لازم است. پس همیشه اهمیت خواب و تفاوت بین کیفیت و کمیت خواب را به خاطر بسپارید. یک برنامه منظم قبل از خواب منجر به استراحت بهتر می‌شود.