تغییرات پوستی نوزاد شایع هستند و در این بخش بسیاری از آنها را مورد بحث قرار می‌دهیم. آنچه در ادامه می‌آید، تغییرات گذرای پوستی است که خود به خود رفع می‌شوند و هیچ درمانی احتیاج ندارد. همچنین در بخش پایانی نکاتی نیز گفته خواهد شد که باید به آنها توجه کنید با اکسیر یاب همراه باشید.
میلیا
نباید با مونیلیا اشتباه شود. این ضایعات توده های سفید کوچک در صورت هستند که روی بینی، گونه ها و پیشانی و چانه مشاهده می‌شوند و اندازه ای حدود 1 میلی متر دارند. این ضایعات کیست های کوچکی هستند که در 8 درصد نوزادان رخ می‌دهند و یکی از تغییرات پوستی نوزاد به شمار می‌رود.
آکنه
یکی از تغییرات پوستی نوزاد که بسیار شایع است و شبیه آکنه نوجوانان است. این بثورات حدود 3 هفتگی و معمولا در صورت ظاهر می‌شوند. به نظر میرسد این بثورات در کودکان شیر مادرخوار شایع تر باشد. بثورات در 6 تا 12 ماهگی از بین می‌روند.
هیپرپلازی غدد سباسه
این بثورات به شکل صاف و زردرنگ یا برجسته و بیشتر روی بینی و چانه مشاهده می‌شوند. اینها غدد سباسه یا عرق هستند که بیش از حد رشد کرده اند و یکی از تغییرات پوستی نوزاد می‌باشد.
تغییر پوسـتی دلقکی
اگر کودک روی پهلو دراز بکشد، آن سمت بدن که به طرف زمین است، قرمز میشود. اغلب تغییر رنگ پایین خط وسط بدن کاملا مشهود است. با تغییر وضعیت کودک ظرف 20 دقیقه تغییر رنگ رفع میشود.
رگه دار شـدن
یکی از تغییرات پوستی نوزاد که محیط های سرد باعث میشود اشکال رگه دار متشکل از خطوط قرمز یا کبود (عروق خونی) روی بدن کودک دیده شود. با گرم شدن بچه این اشکال از میان می‌رود.
اریتم تو کسیکوم
این بثورات در 50 درصد کودکان رخ می‌دهد و والدین اغلب آن را با عفونت اشتباه می‌گیرند. لکه های قرمز رنگی روی تنه نوزاد ظاهر میشود و ممکن است به برجستگی های زرد یا حتی تاول های کوچک تبدیل شود که یکی از تغییرات پوستی نوزاد می‌باشد. این بثورات در 2 روزگی ظاهر می‌شوند و ظرف یک هفته (گاهی تا 3 هفته) از بین می‌روند.
میلیاریا
مجموعه هایی از برجستگی ها یا تاول های بسیار نزدیک به هم که پوست زیرشان می‌تواند قرمز باشد یا نباشد. این بثورات به دلیل غدد عرق بسته و معمولا در شرایط گرمای زیاد ایجاد و با خنک شدن محیط رفع می‌شوند.
تغییرات پوستی ناشی از تیرگی پوست
یک ضایعه تیره رنگ خوش خیم و شایع که در 90-70 درصد نژاد آسیایی دیده میشود و بصورت تغییر رنگ پوست به آبی تیره یا خاکستری در پوست است و بیشتر در ناحیه کمر و باسن دیده میشود.
تغییرات پوستی ناشی از ضایعات عروقی
شایع ترین آن ها نووس سیمپلکس یا ماه گرفتگی بصورت ضایعات صاف صورتی رنگ کوچک روی پیشانی و پلک های فوقانی و نواحی اطراف بینی و پشت گردن و بین دو ابرو است. این ضایعات ناشی از مویرگ های گشاد شده پوست هستند. اکثر موارد بجز ناحیه گردن تا سن یک سالگی بهبود می‌یابند.
کلاه گهواره ای
بثورات سفید یا زرد و قرمز پوسته دار که به نظر چرب می‌رسند و روی سر و صورت کودک پدیدار شده و معمولا با شستشوی روزانه با شامپو و لیف نرم بهبود می‌یابد یکی از تغییرات پوستی نوزاد می‌باشد. همچنین اگر تداوم یابد، پزشک باید کودک را ببیند.
زرد زخم
زخم بازی که دلمه ببندد و ترشحات عسلی داشته باشد از تغییرات پوستی نوزاد بهشمار می‌رود. زرد زخم به دلیل عفونت باکتریایی است و درمان آن به آنتی بیوتیک نیاز دارد.
بثورات پوشک
یکی دیگر از تغییرات پوستی نوزاد بثورات پوشک است که به پوست قرمز برافروخته و محدود ناحیه در تماس با پوشک گفته میشود که به دلیل آزردگی پوست به دنبال تماس با ادرار یا مدفوع در گرمای زیر پوشک ایجاد میشود. هوا خوردن پوست و استفاده از کرم های حامل (مثل اکسید زینک) هنگام پوشک کردن باعث بهبود وضعیت میشود. ممکن است به این بثورات عفونت قارچی اضافه شود. باز هم هوا خوردن پوست به این مساله کمک میکند. اگر بثورات بهرغم درمان به مدت 3 تا 5 روز باقی بمانند باید پزشک، کودک را ببیند.
بسیاری از عفونت های ویروسی می‌توانند باعث بثورات پوستی شوند. اگر کودک شما بدحال است و تغییرات پوستی دارد، باید پزشک او را ببیند.
نکات مهم
این بخش شامل برخی از موارد مهم زندگی نوزادتان می‌باشد که باید حتما آنها را رعایت کنید تا مشکلات کمتری برای خود و نوزادتان بوجود بیاید.
خوابیدن
الگوی خواب شیرخواران با کودکان بزرگتر و بزرگسالان بسیار متفاوت است. شیرخواران طبیعی 16 تا 18 ساعت در شبانه روز می‌خوابند و ممکن است هر بار خوابیدن شان بدون توجه به شب یا روز بودن بین 20 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد ولی تقریبا 9 تا 10 ساعت آن به طور مستمر در شب رخ می‌دهد. حدود 70 درصد کودکان تا سن 6 ماهگی، 6 تا 8 ساعت می‌خوابند. بعضی کودکان جای شب و روزشان عوض میشود و شب کمتر از روز می‌خوابند و تنها گذشت زمان، این مشکل را حل میکند.
چرخه خواب شیرخواران کوتاه تر از بزرگسالان است. بنابراین بیدارشدن های متعدد طبیعی است. یک راه اصلاح الگوی خواب این است که در کودک 6 ماهه و بزرگتر، هنگامی که شب بیدار میشود، 15 دقیقه کاری به او نداشته باشیم تا خودش دوباره به خواب رود. اغلب شیرخواران کوچکتر در طول شب به 1 تا 3 نوبت تغذیه نیاز دارند. باید به مناسب بودن دما و تهویه اتاق نوزاد دقت شود. دمای مناسب 27 – 25 درجه سانتی گراد است. بهتر است نوزاد به پهلو خوابانده شود و یا به پشت در حالیکه سرش به یک طرف باشد. در دوران نوزادی نیازی به استفاده از بالش نیست.
ختنه
ختنه نوزاد پسر در ماه اول و ترجیحاً از 6 ساعت پس از تولد و پس از اولین معاینه نوزاد تا پیش از ترخیص از بیمارستان حداکثر تا پایان دوره نوزادی (28 روز اول زندگی) توسط پزشک انجام شود. گاهی به دلایل پزشکی حتما باید ختنه نوزاد انجام گیرد. برای مراقبت از محل ختنه، باید از استفاده ترکیبات خانگی و مواد سنتی یا گیاهی و یا هرگونه دارو بدون دستور پزشک خودداری گردد. 7 الی 10 روز زمان لازم است تا زخم بهبود یابد. اکثر پزشکانی که ختنه انجام می‌دهند، از بیحسی موضعی استفاده میکنند و به این ترتیب کودک دردی احساس نمی‌کند و به خوبی آن را تحمل میکند. با مشاهده علایم زیر با پزشک یا مرکز بهداشتی درمانی تماس بگیرید:
- خونریزی از محل ختنه
- قرمزی و تغییر رنگ و تیره شدن نوک آلت
- تب
- ترشح چرکی و عفونت محل ختنه
- اگر نوزاد 6 الی 8 ساعت بعد از ختنه ادرار نکند (حداکثر تا 24 ساعت)
دندان درآوردن
درآمدن دندان ها می‌تواند برای بعضی از کودکان با ناراحتی همراه باشد و ممکن است بدون هیچ علامت هشداری روی دهد. معمولا اولین دندان در 5 تا 6 ماهگی درمی‌آید. معمولا دندان های میانی پایین، اولین دندان هایی هستند که بیرون می‌آیند و اغلب با هم درمی‌آیند. دندان های میانی بالا دندان های بعدی هستند و بین 6 تا 8 ماهگی درمی‌آیند. همچنین دندان های پیشین کناری پایین و پس از آن پیشین بالا دندان های بعدی هستند که بین 7 تا 11 ماهگی درمی‌آیند. دندان های کرسی معمولا تا پیش از 1 سالگی درنمی‌آیند. معمولا تا 30 ماهگی کودک تمام 20 دندان شیری خود را خواهد داشت. البته این تاریخ ها میانگین زمان درآمدن دندان ها هستند و بسیاری از کودکان در زمان های متفاوت و با ترتیبی متفاوت دندان درمی‌آورند.
بعضی از کودکان بیشتر فک ها را به هم میفشرند یا کمتر غذا می خورند چرا که احساس ناراحتی دارند. افسانه های زیادی در مورد دندان درآوردن وجود دارد. کودکان به علت دندان درآوردن تب نمی‌کنند، بدحال نمی‌شوند. دندان ممکن است سربرآورد و دوباره «برگردد» یا چند روز طول بکشد تا از میان لثه سربرآورد. گاهی ممکن است لثه هنگام درآمدن دندان کمی خونریزی داشته باشد. اگر درد واضح (کودک گریه میکند) هنگام روی هم فشردن لثه ها وجود داشته باشد، استفاده از مسکن برای 2 تا 3 روز می‌تواند به کودک کمک کند.
اجابت مزاج
همه نوزادان باید در هفته اول، روزانه اجابت مزاج داشته باشند. نوع تغذیه (شیشه یا شیرمادر) بر میزان تواتر اجابت مزاج در هفته اول تأثیر نمی‌گذارد. اولین مدفوع که «مکونیوم» نام دارد به رنگ قیر است و حاکی از تمیزشدن روده و به کار افتادن آن است. شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه میکنند پس از 3 روز مدفوع زرد دانه داری خواهند داشت. شیرخواران تا 7 تا 10 روزگی دست کم روزی یک بار اجابت مزاج خواهند داشت. پس از آن بعضی از شیرخواران شیرمادرخوار پس از هر نوبت شیرخوردن اجابت مزاج خواهند داشت در حالی که برخی نوزادان هر 5 روز اجابت مزاج دارند. تا زمانی که قوام مدفوع نرم است، کودک یبوست ندارد.
شیرخوارانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند اغلب مدفوع خمیری سبز یا قهوه ای رنگ دارند. این شیرخواران هم باید در 7 تا 10 روز اول تولد دست کم یک بار در روز اجابت مزاج داشته باشند. احتمال اینکه کودکی که شیرخشک می‌خورد بیش از 1 تا 2 روز اجابت مزاج نداشته باشد، کم است. پس از شروع غذا های جامد، مدفوع بیشتر شکل می‌گیرد و باتوجه به رژیم غذایی می‌تواند هر رنگی مثل سبز، قهوه ای، زرد و نارنجی داشته باشد. در واقع رنگ مدفوع از نظر تشخیصی اهمیتی ندارد. اما پس از 10 روزگی رنگ مدفوع سیاه رنگ نیازمند مراجعه به پزشک است.
وجود خون در مدفوع نوزاد نیازمند مراجعه به بخش فوریت های بیمارستان است.
