اضافه وزن در نوجوانی

یکی از مشکلاتی که امروزه امکان دارد نوجوانان را درگیر کند مسئله افزایش وزن می باشد که با توجه به شرایط سنی آن ها که در مرحله رشد و بلوغ به سر می برند ممکن است به دلیل داشتن یک رژیم غذایی نامناسب این مشکل آن ها را درگیر نماید.

چاقی و اضافه وزن در نوجوانی

به طور کلی می توان گفت عوامل و علل مختلفی از جمله نداشتن فعالیت و کم تحرکی، خوردن مواد غذایی ناسالم و الگوی تغذیه ای نامناسب باعث بروز اضافه وزن در نوجوانی می گردد که همین مسئله باعث نگرانی والدین شده و به دغدغه ای برای آن ها تبدیل شده است چرا که چاقی مشکلی اساسی بوده و می تواند سلامتی نوجوانان را به خطر اندازد و احتمال ابتلا به بیماری های مختلف را در آن ها افزایش دهد.

خانواده ها باید این نکته را در نظر داشته باشند که منظور علم پزشکی از این که در دوران بلوغ و نوجوانی باید مواد مغذی موردنیاز برای رشد مناسب و متعادل نوجوان در اختیار او قرار گرفته شود به هیچ عنوان به معنای پرخوری و مصرف بیش از حد نیست بلکه باید الگو و برنامه غذایی مناسبی مطابق با شرایط آن ها تنظیم کرده تا بدین گونه از بروز چاقی و عوارض ناشی از آن جلوگیری شود.

نشانه های چاقی در نوجوانان

• بروز تنگی نفس در زمان انجام فعالیت های بدنی
• ایجاد ترک های پوستی بر روی قسمت های ران، شکم و باسن
• تیره شدن و ضخامت یافتن پوست قسمت گردن، کشاله ران و زیر بغل
• چین خوردگی پوست در قسمت دور شکم و پشت شانه ها
• بروز ژنیکوماستی یا جمع شدن بافت چربی در محل پستان مردان

علل بروز چاقی

• مسئله ژنتیک

طبق برخی تحقیقات انجام شده مشخص شده است که بین ۴۰ الی ۷۷ درصد از تغییرات وزن بدن به دلیل عوامل ژنتیکی می باشد. ژن ها نه فقط ترکیب بدن فرد را تحت کنترل قرار می دهند بلکه با اثرگذاری بر روی حس گرسنگی و سیری می توانند مقدار اشتها و خوردن غذا را نیز دچار تغییر نمایند. به عبارت کلی چاقی افراد به طور معمول به خاطر ارتباط پیچیده ژن ها و مسائل محیطی همچون برنامه غذایی و فعالیت های بدنی اتفاق می افتد.

• نداشتن تحرک لازم

نداشتن فعالیت بدنی امکان دارد بیشتر از برنامه غذایی پرکالری در بالا رفتن وزن تاثیر داشته باشد. از جمله علل مهم در کم تحرکی نوجوانان اختصاص دادن زمان زیادی به نشستن پای تلویزیون، گوشی، تبلت و لپ تاپ است. خوردن انواع خوراکی ها و نوشیدنی های شیرین در زمان کار با لپ تاپ و دیگر دستگاه های الکترونیکی موجب کم شدن تحرک و بالا رفتن میزان کالری کسب شده و در نهایت منجر به چاقی می شود.

• کمبود خواب

کم شدن میزان خواب تاثیر بسزایی در بالا رفتن میزان وزن دارد. دیر رفتن به تختخواب، کم بودن وقت خواب و نبود یک الگوی خواب مناسب در نهایت موجب کم شدن مقدار کیفیت خواب می گردد. تحقیقات نشان می دهد که کم خوابی کودکان، نوجوانان و دیگر افراد موجب به وجود آمدن استرس کاذب در بدن اآن ها می گردد. در نهایت مقدار کورتیزول بالا رفته و موجب تجمع یافتن چربی ها درون بدن می شود.

• الگوی غذایی ناسالم

بر اساس بررسی های انجام شده ۱۹ درصد افراد در محدوده سنی ۲ الی ۱۹ سال اضافه وزن دارند. علت اصلی آن بالا رفتن میزان مصرف غذاهای دارای کالری زیاد و غنی از چربی های اشباع شده، شکر و نمک می باشد. ضمن این که اغلب نوجوانان دارای عادت های غذایی نامناسبی می باشند. به طور مثال تحقیقات انجام شده نشان می دهد که ار هر ۱۰ نوجوان تنها یک نفر از میوه و سبزیجات در برنامه غذایی خود بهره می برد.

• وجود استرس

استرس دائم احتمال بروز چاقی را در نوجوانان بالا می برد. نوجوانان به خاطر استرس در مصرف مواد غذایی پرکالری همچون شکلات و بستنی زیاده روی می کنند. استرس همینطور امکان دارد احتمال کم خوابی و مصرف مواد را بالا ببرد که سهم زیادی در افزایش میزان وزن دارد.

• مبتلا بودن به بیماری های زمینه ای

بیماری سندروم کوشینگ، سندروم تخمدان پلی کیستیک و کم کاری تیروئید جز مشکلات غده های درون ریز می باشند که در کنار نادیده گرفتن دیگر عوامل می توانند موجب اضافه وزن در نوجوانی گردند. مشکلات ژنتیکی همچون کمبود گیرنده لپتین و داروهای خاصی که برای مشکلات رفتاری و یا بی خوابی مصرف می گردد نیز در بروز اضافه وزن در نوجوانی موثر می باشند.

عوارض ناشی از چاقی

• بروز فشار خون و ایجاد کلسترول
• اختلالات تنفسی به ویژه در زمان خواب
• بروز دیابت
• مسائل و مشکلات روانی
• ایجاد مشکلات مختلف در قسمت مفاصل همچون آرتروز

نحوه کاهش وزن در نوجوانان

در ادامه راهکارهایی مناسب و موثر به منظور کم کردن وزن در نوجوانان در اختیارتان قرار داده ایم.

انجام فعالیت های ورزشی

حرکات ورزشی را به طور دائم و در هر سنی در طول روز به مدت ۱۵ دقیقه در برنامه روزانه خود قرار دهید زیرا نه فقط روشی بدون هزینه برای کم کردن وزن بوده بلکه موجب تناسب اندام و تامین سلامتی نیز می گردد.

منع مصرف نوشیدنی های شیرین

از جمله آسان ترین روش های کم کردن وزن در نوجوانان قطع کردن مصرف نوشابه، نوشیدنی های میوه ای، نوشابه های انرژی زا و … می باشد. باید این نکته را در نظر داشته باشید که خوردن بیش از حد این مواد نوشیدنی نه فقط موجب بالا رفتن میزان وزن خواهد شد بلکه درصد مبتلا شدن به انواع بیماری های مختلف را نیز به دنبال خواهد داشت.

حذف نکردن مواد چربی دار

در روش های کم کردن وزن در نوجوانان پیشنهاد می شود که مواد غذایی با چربی زیاد را کاهش داده ولی به طور کامل قطع نکنید زیرا نوجوانان در دوره رشد و بلوغ به سر برده و بیشتر از سایر افراد احتیاج به چربی دارند بدین ترتیب استفاده از آن را کم کرده تا بدین گونه میزان وزن نی کاهش یابد ولی به هیچ عنوان قطع نکنید تا در روند رشد اختلالی ایجاد نکند چرا که سبب کم شدن وزن ناگهانی می گردد.

مصرف سبزیجات

سبزیجات بخاطر دارا بودن موادی همچون ویتامین و مواد معدنی و فیبر نه فقط در هضم غذا کمک کننده می باشند بلکه بدون قند و مواد افزودنی نیز می باشند بنابراین استفاده از این مواد از جمله روش های کم کردن وزن در نوجوانان به طور کاملا قطعی می باشد.

کم کردن میزان استرس

بعضی از نوجوانان در رابطه با بالا رفتن مقدار وزن خود احساس نگرانی و استرس دارند و در این حین در حال انجام و پیروی از روش های کاهش وزن هستند ولی نسبت به این که استرس عاملی چاق کننده می باشد هیچ گونه اطلاعی ندارند به ویژه افرادی که با گرفتن استرس میزان اشتهای فراوانی برای خوردن به دست می آورند.