محیط کشت سلولی و میکروبی چه تفاوتی دارند؟
یکی از بخش‌های جدایی ناپذیر فرایند کشت یاخته‌های گیاهی، جانوری و میکروبی محیط کشت یا به انگلیسی Growth medium است. محیط کشت حاوی مواد مغذی است که شرایط لازم برای رشد سلول‌های زنده را در محیط آزمایشگاهی فراهم می‌کند.
با توجه به اینکه نیازهای تغذیه‌ای سلول‌های جانوری و گیاهی با سلول‌های میکروبی متفاوت است، محیط کشت ها از هم تفکیک شده و در انواع محیط کشت سلولی و محیط کشت میکروبی تولید شده‌اند. در این مطلب قصد داریم ضمن معرفی کامل محیط کشت سلولی و میکروبی، تفاوت‌های اساسی بین این دو ترکیب را بررسی کنیم. در پایان این مطلب با بهترین برندهای تولید کننده محیط کشت سلولی و میکروبی نیز آشنا خواهیم شد؛ پس فرصت را از دست ندهید!
محیط کشت سلولی (کشت یاخته‌های گیاهی و جانوری)
برای کشت سلول‌های جانوری و گیاهی، به دلیل جدا کردن چند دسته سلول از یک میزبان پر سلولی، به محیط کشتی نیاز داریم که ترکیبات ساده و قابل هضمی برای سلول‌های مهمان داشته باشند. در شرایط آزمایشگاهی محیط کشت سلولی می‌تواند این محیط را ایجاد کند. محیط کشت سلولی کامل، شامل محیط کشت پایه و سرم است.
محیط کشت پایه شرایطی را فراهم می‌کند که سلول‌ها در PH مناسب رشد کنند. سرم نیز حاوی پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، نمک‌های معدنی، اسیدهای آمینه و سایر فاکتورهای ضروری برای رشد بافت‌های گیاهی و جانوری است. فروش محیط کشت برای تکثیر DNA، نسخه برداری DNA، سنتز RNA، سنتز پروتئین و تکثیر متابولیسم‌های سلولی طی چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته و می‌توانید انواع آن را از فروشگاه‌های معتبری مانند شیمیبیو تهیه کنید.
محیط کشت میکروبی (کشت خرد زیستی)
میکروب‌ها موجوداتی تک سلولی هستند و در مقایسه با سلول‌های جانوری و گیاهی به محیط ساده تری نیاز دارند. بنابراین در صورتی که به مواد مغذی اولیه، اکسیژن و آب دسترسی داشته باشند، به سرعت تکثیر پیدا می‌کنند.
محیط کشت میکروبی در انواع محیط کشت مغذی، غنی شده و ترابری، محیط کشت جامد و مایع، محیط کشت انتخابی و افتراقی و انواع محیط کشت اختصاصی تولید می‌شود که هر کدام ترکیبات و کاربردهای متفاوتی دارند. برخی از میکروب‌ها برای رشد به مواد مغذی خاصی نیاز دارند، حتماً قبل از خرید انواع محیط کشت میکروبی به این موضوع توجه کنید. چون قیمت انواع محیط کشت میکروبی براساس ترکیب و مقدار مواد مغذی آنها تعیین می‌گردد.
تفاوت‌های محیط کشت سلولی و میکروبی
حالا که با انواع محیط کشت سلولی و میکروبی آشنا شدیم، نوبت به بررسی تفاوت‌های مهم میان این دو محیط کشت می‌رسد. اجازه دهید اولین و مهم‌ترین تفاوتی که بین محیط کشت سلولی و محیط کشت میکروبی وجود دارد، این گونه توضیح دهیم:
1. وجود سرم در ترکیب محیط کشت سلولی
سلول‌های مشتق از ارگانیسم‌های کامل جانوری و گیاهی، اغلب بدون افزودن هورمون‌ها یا فاکتورهای رشدی که در داخل بدن جانداران یا ساختار گیاهان وجود دارد، نمی‌توانند رشد کنند. به همین دلیل محیط کشت سلولی حاوی سرم خون یا سرم های مصنوعی مشابهی است که این مساله برطرف شود. اما در مورد میکروب‌ها چنین محدودیتی وجود ندارد، چون آنها تک سلولی هستند.
2. پیچیده و غنی‌تر بودن ترکیبات محیط کشت سلولی در مقایسه با محیط کشت میکروبی
تفاوت دوم مربوط به ترکیبات سازنده این دو محیط کشت است. به طور کلی محیط‌های کشت سلولی حاوی متابولیت‌های ضروری مانند یون‌های معدنی، قندها، اسیدهای آمینه، پپتیدها، هورمون‌ها و اجزای ماتریکس خارج سلولی هستند.
این مواد به صورت ترکیبات شیمیایی به محیط اضافه می‌شوند. ولی اغلب محیط‌های کشت میکروبی به این مواد پیچیده نیاز ندارند و تنها ماده اصلی و مغذی آنها پلی ساکارید آگار است.
3. تفاوت در غلظت بافت محیط کشت میکروبی و سلولی
با توجه به اینکه یاخته‌های جانوری و گیاهی برای رشد کردن نیاز به سطح صافی دارند که به آن متصل شوند، بافت محیط کشت سلولی معمولاً غلیظ‌تر از بافت محیط کشت میکروبی است. در حالی که میکروب‌ها می‌توانند روی هر سطحی رشد کنند. به همین دلیل اغلب محیط‌های کشت میکروبی به صورت مایع و نیمه جامد تهیه می‌شوند.
بهترین برندهای محیط کشت سلولی و میکروبی
در این بخش از مطلب قصد داریم برندهایی را به شما معرفی کنیم که جزو بهترین تولیدکنندگان انواع محیط کشت سلولی و مولکولی و محیط کشت میکروبی محسوب می‌شوند.
شرکت ایبرسکو ایران
ایبرسکو ایران یکی از معتبرترین شرکت‌های تولید کننده کیت‌های تشخیصی، مواد اولیه فرمانتورها، ساپلمنت‌ها، محیط‌های کشت میکروبی و مکمل‌های غذایی میکروب‌ها است. تولیدات تخصصی این شرکت در زمینه محیط کشت میکروبی عبارتند از:
- محیط کشت کورن میل آگار
- محیط کشت بروموکروزول پرپل آزاید براث
- محیط کشت پپتون کازئین
- محیط کشت ایکس ال دی آگار (XLD Agar)
- محیط کشت سابرو دکستروز آگار (SDA)
- محیط کشت پپتون واتر
شرکت لیوفیلکم ایتالیا
لیوفیلکم ایتالیا در زمینه تولید محیط کشت‌های عمومی فعالیت می‌کند. این محیط‌های کشت برای رشد باکتری و شمارش ارگانیسم‌های موجود در آب، فاضلاب شهری، مدفوع و سایر مواد استفاده می‌شوند. در ادامه با برخی از تولیدات این شرکت آشنا شوید:
- محیط کشت نوترینت آگار
- محیط کشت نوترینت براث
- محیط کشت TSI آگار
- محیط کشت PDA
شرکت بایوآیدیا
بایوآیدیا یکی از شرکت‌هایی معتبر و دانش بنیان ایرانی است که به صورت تخصصی در زمینه تولید و آماده سازی انواع محیط‌های کشت سلولی مکمل‌ها و بافرها فعالیت می‌کند.
از محصولات این شرکت می‌توانیم به محیط‌های کشت LymphoPlus، OsteoPlus، AdipoPlus، RPMI، DMEM و… اشاره کنیم. برای خرید انواع محیط کشت سلولی این شرکت فقط می‌توانید به فروشگاه آنلاین شیمیبیو مراجعه کنید. محیط‌های کشت سلولی برای استفاده به شرایط خاصی نیاز دارند و بایوآیدیا محصولات خود را دقیقاً متناسب با استانداردهای این شرایط تولید کرده است.
چگونه می‌توان از آلودگی محیط کشت جلوگیری کرد؟
با توجه به حساسیت فرایند کشت سلولی و میکروبی و مستعد بودن بستر این محیط‌ها برای رشد سایر میکروارگانیسم‌های زنده مزاحم، لازم است برای جلوگیری از آلودگی محیط کشت و بروز خطا در نتایج آزمایش‌ها، نکاتی را رعایت کنیم. این نکات شامل موارد زیر هستند:
- هنگام کار با انواع محیط کشت از دستکش و روپوش آزمایشگاهی تمیز استفاده کنید
- قبل از شروع کار تمام سطوحی که با آنها در تماس هستید، ضدعفونی کنید
- فرآیند کشت سلولی و میکروبی باید زیر هود انجام شود. پس مطمئن شوید که هود آزمایشگاه از تهویه مناسب برخوردار است
- انکوباتور و آب داخل دستگاه بن ماری را مرتب ضدعفونی یا تعویض کنید
- از محصولات برندهای معتبر برای بستر محیط کشت استفاده کنید
- از معرف‌ها و تجهیزات استریل استفاده کنید و حتماً تجهیزات و وسایل مورد استفاده خود را پیش از مصرف در اتوکلاو قرار دهید
- در مورد محیط‌های کشت سلولی، حتماً فرایند کشت را بارها زیر میکروسکوپ بررسی کنید که در صورت مشاهده میکروارگانیسم‌های مزاحم، سریعاً متوجه این موضوع شوید
- محیط کشت را دقیقا متناسب با یاخته یا باکتری که می‌خواهید کشت دهید، انتخاب کنید.
