لوله استیل به لطف کیفیت بالا، خواص بینظیر و شکل کاربردی که دارد در صنعت ماده ای پرمصرف است اما قیمت نسبتا زیاد آن باعث شده تولیدکنندگان به منظور کاهش قیمت تمام شده ی محصول تولیدی خود به دنبال جایگزینی ارزان قیمت باشند. اما چه لولهی می تواند جایگزین این مقطع بینظیر باشد؟ خواص این نمونه جایگزین شده تا چه حد شبیه به لوله استیل است؟ آیا اختلاف زیاد قیمت لوله استیل با نمونه های جایگزین بی دلیل و توجیه ناپذیر است؟ در ادامه با بررسی خواص لوله استیل و نمونه های جایگزین و بررسی علت این اختلاف قیمت به تمامی سوال های طرح شده پاسخ خواهیم داد.
خواص و ویژگی های لوله استیل
استیل آلیاژی از آهن یا به عبارت بهتر استیل حاصل ترکیب آهن، کربن، نیکل و کروم است. به طور معمول آهن و انواع آلیاژهای آن چون فولاد، در معرض اکسیژن دچار تغییرات شیمیایی چون اکسیداسیون می شوند چرا که تمایل زیادی به ترکیب شدن با سایر عناصر دارند. خواص ترکیب جدیدی که به طور خاص از واکنش آهن با اکسیژن به وجود می آید به نسبت ترکیب قبلی به میزان چشم گیری تغییر می کند. اکسیداسیون، آهن سخت را به فلزی قهوه ای-قرمز تبدیل می کند که کم کم با ادامه ی فرآیند اکسیداسیون متلاشی شده و استحکام خود را از دست می دهد. البته باید به این نکته توجه داشت که مقاطع فولادی سبک به ویژه محصولات مجموعه‌های معتبری چون گروه صنعتی صبا قابلیت آبکاری دارد که تا حد زیادی فولاد را دربرابر زنگ زدگی محافظت میکند.اما استیل با هدف مقاوم کردن فولاد در برابر زنگ زدگی و خوردگی تولید شده است. کروم موجود در آلیاژ استیل پیش از آهن با اکسیژن ترکیب شده و تولید کروم اکسید می کند اما کروم اکسید نه تنها چون زنگ آهن ترکیبی سست نیست بلکه بعد از واکنش، سطحی صیقلی و منسجم ایجاد می کند که اجازه ی عبور اکسیژن به لایه های زیرین را نمی دهد و به این شکل مانع از بین رفتن قطعه می شود. کروم اکسید لایه ای نقره ای و براق است که بر زیبایی ظاهری قطعه هم می افزاید.
در مورد خواص آن ها می توان گفت، لوله استیل دکوراتیو فرآیندپذیر هستند، سطح زیبایی دارند که بدون پرداخت کاری هم مناسب تولید محصولات تزئینی است، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. سطح زیبا و مقاوم این آلیاژ باعث شده در اکثر مواقع به شکل خام برای تولید استفاده بشود در نتیجه نبود ناخالصی های سطحی آلیاژ را ۱۰۰% قابل بازیافت و سازگار با محیط زیست میکند.
بهترین جایگزین ارزان قیمت لوله استیل
فولاد ترکیب آهن و کربن است. از شمش فولاد تحت نورد گرم ورق سیاه تولید می شود. لوله هایی که از این ورق تولید می شوند در صنعت با نام لوله سنگین شناخته می شوند گر چه قیمت ورق سیاه و تبع آن قیمت لوله سنگین اختلاف زیادی با لوله استیل دارد اما خواص آن ها از کیفیت سطح تا فرآیند پذیری کاملا متفاوت است به همین خاطر لوله سنگین به هیچ وجه نمی تواند جایگزین لوله استیل باشد. برای اصلاح خواص، ورق سیاه تحت فرآیند دیگری به نام نورد سرد قرار می گیرد. محصول این مرحله ورقی براق، زیبا، فرآِیند پذیر با ابعاد و اندازه های دقیق به نام ورق روغنی است که بر خلاف لوله استیل ضدزنگ نیست. گرچه قیمت ورق روغنی بیشتر از ورق سیاه است اما هنوز اختلاف بسیار زیادی با ورق استیل دارد. برای ضد زنگ کردن لوله مبلی عموما از دو نوع آبکاری استفاده می شود. ۱. گالوانیزاسیون که مقاومت خوبی در برابر خوردگی ایجاد می کند اما سطح زیبایی ندارد. ۲. آبکاری نیکل کروم که هم مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارد و هم سطح آن به حد کافی براق و زیبا است. قیمت لوله استیل حدودا چهار برابر قیمت لوله سبک است به همین خاطر حتی با اضافه شدن هزینه ی آبکاری، استفاده از لوله سبک به جای لوله استیل از نظر مالی به صرفه تر است.
علت قیمت زیاد لوله استیل
شاید بتوان گفت قیمت زیاد لوله استیل سه دلیل دارد. اول ترکیبات آلیاژ ، دوم خواص و سوم میزان تقاضا برای این محصول. همان طور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم استیل از ترکیب آهن، کربن، کروم، نیکل و تعدادی عناصر دیگر تولید می شود. کروم حدودا ۱۰.۵% وزن آلیاز را تشکیل می دهد. با توجه به این که کروم فلزی به نسبت گران قیمت است درصد بالای آن در آلیاژ باعث می شود خود ترکیبات فارغ از فرآیند تولید قیمت زیادی داشته باشد. لوله استیل مقطعی بی نقص است بی شک خود این خواص و ویژگی های مناسب و بی نظیر ارزش افزوده ای ایجاد می کند و تا حدی باعث افزایش قیمت پروفیل استیل به نسبت سایر محصولات می شود. به واسطه ی خواص خوب و کاربردی، تقاضا برای این مقطع بسیار زیاد است. همان طور که می دانید در تمامی بازارها پیشی گرفتن تقاضا بر عرضه باعث افزایش قیمت ها می شود.
جمع‌بندی
شاید از لوله مبلی با ایجاد تغییرات و انجام آبکاری برای اصلاح خواص بتوان به عنوان جایگزین لوله استیل استفاده کرد اما قطعا این دو محصول ۱۰۰% مشابه نخواهند بود. کروم بخشی از آلیاژ استیل است به همین خاطر به راحتی از بین نمی رود اما آبکاری لایه ای ثانویه است که بعد از تولید به لوله افزوده شده درنتیجه دوام آن ها با هم قابل مقایسه نیست. شاید در وهله ی اول خریدار، چه تولید کننده و چه مصرف کننده، احساس کند این هزینه ی بیشتر پرداخت شده بابت خرید لوله استیل بی دلیل بوده اما حقیقت این است که دوام بالای این محصول هزینه ی زیاد اولیه را طی زمان جبران می کند.
