واکسیناسیون

از جمله اقداماتی که به منظور ایمن سازی کودکان در برابر انواع بیماری ها صورت می گیرد انجام واکسیناسیون می باشد که از زمان تولد کودک آغاز شده و تا دوران کودکی نیز ادامه می یابد. این امر بسیار مهم و ضروری بوده و در تامین سلامتی کودک نقش بسزایی دارد.

جدول زمان های واکسیناسیون نوزاد

واکسن در واقع میکروب یا ویروس ضعیف شده یا کشته شده عامل یک بیماری می باشد که در هنگام تزریق سیستم دفاعی تحریک شده و با ترشح پادتن در بدن فرد او را در مقابل بیماری های مختلف ایمن می سازد.

برای انجام مراقبت های پزشکی کودکان نیز در دوران طفولیت برنامه ای لحاظ شده که در آن زمان های واکسیناسیون نوزاد معین شده تا کودک از طریق تزریق این واکسن ها در زمان مناسب مقاومت بدنی بالایی بدست آورد و بتواند با انواع بیماری ها در زمان بروز مقابله نماید. واکسن ها از اهمیت بالایی برخوردار بوده چرا که علاوه بر تامین سلامتی کودک از طریق محدود ساختن تاثیر سرایت و انتقال بیماری و پایین آوردن درصد ابتلا به بیماری های خطرناک کودکی از تمامی افراد اجتماع نیز محافظت می کنند.

نحوه عملکرد واکسن ها

به طور کلی واکسن ها حاوی مقداری میکروارگانیسم بوجود آورنده بیماری بوده که غیرفعال می باشند و زمانی که تزریق انجام می گیرد سیستم ایمنی کودک اقدام به حمله کرده و در نتیجه بدن تحریک شده و شروع به تولید پادتن و آنتی بادی می کند.

این پادتن ها در بدن کودک یه شکل فعال باقی مانده تا آمادگی لازم و دفاع کامل را برای مبارزه با ویروس داشته باشد و در مواقعی که بدن با یک بیماری رو به رو شد آن را در برابر ویروس مهاجم محافظت کرده و مانع از ابتلا به بیماری شود.

اغلب واکسن ها به شکل تزریقی استفاده شده و تعداد کمی از آن ها همچون واکسن فلج اطفال به شکل خوراکی و از راه دهان استفاده می شوند. برای بیشتر ایمن سازی ها چند مرتبه تزریق در طی یک دوران چند ماهه یا چند ساله به بدن صورت می گیرد تا بدین گونه دفاع و ایمنی کامل فراهم گردد. در هر دفعه تزریق واکسن امکان دارد نوزاد از خود نشانه های خاصی همچون ایجاد زخم در مکان ترزیق، ایجاد تب و بی قراری بروز دهد.

واکس های زمان تولد

• هپاتیت ب

زدن این نوع واکسن امکان دارد سبب ایجاد درد، التهاب و قرمزی، کسل شدن و بروز سردرد شود اما از بیماری هپاتیت ب پیشگیری کرده و بدن نوزاد را در برابر آن امن می کند.

• ب.ث.ژ

این نوع واکسن در هنگام تولد نوزاد به او زده می شود. در حقیقت این نوع واکسن کودک را در برابر بیماری سل محافظت می کند.

• قطره فلج اطفال

به صورت خوراکی بوده که در برابر ویروس فلج اطفال بدن نوزاد را ایمن سازی می کند. فلج اطفال، نوعی فلج به صورت دائم بوده که در قسمت اندام های تحتانی کودک ایجاد می گردد.

 دو ماهگی کودک

•  کزاز
• دیفتری
• سیاه سرفه
• فلج اطفال به شکل خوراکی 
• هپاتیت ب به شکل تزریقی 

چهار ماهگی کودک

•  سیاه سرفه
• دیفتری
• کزاز
• مجددا فلج اطفال به شکل خوراکی 

 شش ماهگی کودک

• واکسن های سه گانه 
• هپاتیت ب و فلج اطفال نیز به شکل خوراکی

 یک سالگی کودک

• واکسن ام ام آر حاوی سرخک، اوریون و سرخچه 

 هجده ماهگی کودک

• فلج اطفال به شکل خوراکی و ام ام آر 

 چهار تا شش سالگی کودک

• واکسن های سه گانه و فلج اطفال به شکل خوراکی مجددا تکرار می گردند.

 چهارده تا شانزده سالگی

•  واکسن تزریقی دوگانه کزار 
• دیفتری مخصوص بزرگسالان 

نکات مهم و کلیدی

در زمان تزریق هر واکسن کودک نشانه های مختلف و یا حالتی همچون سرماخوردگی از خود نشان داده که تمامی آن ها عادی و طبیعی می باشند و آنچه که اهمیت دارد این است که از برنامه واکسناسیون کودک خود غافل نشده و در صورتی که فرزندتان به بیماری های خفیفی همچون اسهال ابتلا دارد هرگز تزریق واکسن را به تعویق نیندازید.
در موارد خاصی امکان دارد زدن واکسن به نوزاد مجاز نباشد همچون مشکلات دستگاه ایمنی که در این وضعیت با ارزیابی پزشک یا واکسن زده شده و یا واکسن خاصی تزریق می گردد.
در صورتی که به هر علتی واکسن فرزندتان به تاخیر افتاد و در زمان مقرر تزریق انجام نگرفت حتما با پزشک فرزندتان صحبت کرده و برای تزریق واکسن مراجعه نمایید. تاخیرهای با زمان کم مسئله خاصی ایجاد نمی کند. همینطور در صورتی که اگر مشکل دیگری در خانواده موجب می شود که نتوانید مطابق برنامه عمل نمایید با انجام مشاوره خانواده می توانید مشکلات را رفع نمایید.
پس از زدن واکسن امکان دارد بعضی از نوزادان دچار تب شده و ابراز ناراحتی کنند.
پس از سن ۱۴ الی ۱۶ سالگی هر ۱۰ سال بایستی واکسن دیفتری، کزار مخصوص بزرگسالان تزریق گردد.
در رابطه با کودکان نارس و وزن کمتر از ۲ کیلوگرم تزریق واکسن هپاتیت ب بایستی در چهار مرحله بدو تولد، یک ماهگی، دو ماهگی و شش ماهگی صورت گیرد.