امروزه حفظ بهداشت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین اصول مراقبت شخصی است که تاثیر مستقیم روی سلامت عمومی بدن و اعتماد به نفس افراد دارد. در این میان، خمیردندان به‌عنوان اصلی‌ترین محصول در روتین بهداشت دهان، نقش کلیدی ایفا می‌کند. اگرچه قفسه فروشگاه‌ها پر از برندها و انواع مختلف خمیردندان است، اما واقعاً یک خمیردندان خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا هر خمیردندانی می‌تواند برای همه مناسب باشد؟ و هنگام خرید خمیردندان باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
در ادامه می‌خواهیم به این سوالات پاسخ دهیم و به شما کمک کنیم بهترین انتخاب را برای حفظ سلامت دندان‌ها و داشتن نفس خوشبو و لبخندی زیبا داشته باشید.
چرا انتخاب خمیردندان مناسب اهمیت دارد؟
خیلی از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که همه خمیردندان‌ها عملکرد یکسانی دارند. در حالی که ترکیبات شیمیایی و خواص هر خمیردندان متفاوت است و می‌تواند تاثیرات متنوعی روی دندان‌ها و لثه‌ها داشته باشد.
استفاده از خمیردندان نامناسب می‌تواند باعث مشکلاتی مانند:
- خشکی دهان
- حساسیت دندانی
- آسیب به مینای دندان
- التهاب لثه
- و حتی تشدید پوسیدگی شود.
بنابراین شناخت ویژگی‌های یک خمیردندان خوب و انتخاب متناسب با نیاز دهان و دندان، می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات دهان و دندان جلوگیری کند.
مهم‌ترین ویژگی‌های خمیردندان خوب
حاوی فلوراید باشد
یکی از اصلی‌ترین ترکیباتی که باید در هر خمیردندان استاندارد وجود داشته باشد، فلوراید است. فلوراید ماده‌ای است که با تقویت مینای دندان، از پوسیدگی جلوگیری می‌کند و روند دمینرالیزه شدن (از دست رفتن مواد معدنی دندان) را کاهش می‌دهد.
وجود فلوراید در خمیردندان به خصوص برای افرادی که مستعد پوسیدگی هستند و مصرف شیرینی و نوشیدنی‌های اسیدی بیشتری دارند، ضروری است.
قدرت پاک‌کنندگی مناسب داشته باشد
یک خمیردندان خوب باید توانایی پاک کردن پلاک، باکتری‌ها و ذرات غذایی را از سطح دندان داشته باشد. البته این قدرت پاک‌کنندگی باید متعادل باشد؛ چرا که برخی خمیردندان‌های زبر با دانه‌های درشت، به مینای دندان آسیب می‌زنند و باعث ساییدگی آن می‌شوند.
بدون مواد مضر و تحریک‌کننده
برخی خمیردندان‌ها حاوی ترکیباتی مثل سدیم لوریل سولفات (SLS)، پارابن‌ها و رنگ‌های مصنوعی هستند که می‌توانند باعث تحریک لثه، خشکی دهان و بروز آفت دهانی شوند. بهتر است خمیردندانی انتخاب کنید که فاقد این ترکیبات مضر باشد، به‌خصوص اگر پوست و لثه‌های حساسی دارید.
خوشبوکننده نفس
یکی از ویژگی‌های مهم خمیردندان خوب، داشتن ترکیبات خوشبوکننده دهان است. وجود موادی مانند عصاره نعناع، اکالیپتوس یا دارچین در خمیردندان باعث ایجاد نفس تازه و خوشبو می‌شود و بوی بد دهان را از بین میبرد.
انواع خمیردندان بر اساس شکل ظاهری
- خمیری: اکثر خمیردندان‌ها به این شکل و در رنگ‌های مختلف تولید و به بازار عرضه می‌شوند.
- ژله‌ای: این نوع خمیردندان بیشتر برای کودکان و در طعم‌ها و رنگ‌های مختلف تولید می‌شود.
- مایع: این نوع خمیر دندان نیز مناسب کودکان می‌باشد.
انواع خمیردندان و ویژگی‌های هرکدام
خمیردندان ضد پوسیدگی
این نوع خمیردندان‌ها معمولاً حاوی درصد مناسبی فلوراید هستند و برای محافظت از مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی به کار می‌روند. مناسب برای مصرف روزانه تمام اعضای خانواده.
خمیردندان سفیدکننده
حاوی ذرات پاک‌کننده ملایم یا ترکیبات شیمیایی است که به رفع لکه‌های سطحی و زردی دندان‌ها کمک می‌کند. باید توجه داشت که استفاده مداوم از این نوع خمیردندان‌ها ممکن است به مینای دندان آسیب بزند.
خمیردندان مخصوص دندان‌های حساس
برای افرادی که هنگام نوشیدن مایعات سرد و گرم یا خوردن شیرینی‌ها احساس درد دارند، خمیردندان‌های ضدحساسیت حاوی موادی مانند نیترات پتاسیم و استرانسیوم کلراید توصیه می‌شود.
خمیردندان گیاهی
این نوع خمیردندان‌ها حاوی عصاره‌های طبیعی مانند میخک، آلوئه‌ورا، بابونه و نعناع هستند و فاقد مواد شیمیایی مضرند. مناسب افرادی که پوست و دهان حساسی دارند یا به محصولات طبیعی علاقه‌مندند.
خمیردندان زغالی
در ترکیبات این نوع خمیردندان زغال فعال وجود دارد که از ساینده‌های قوی به حساب می‌آید. به همین دلیل خمیردندان زغالی گزینه‌ای خوب برای سفیدی دندان است و زردی آهن‌ها از بین میبرد. البته توجه داشته باشید این محصول حاوی فلوراید نیست و مقاومتی در برابر پوسیدگی ندارد.
خمیردندان مناسب ارتودنسی
افرادی که ارتودنسی دارند باید به بهداشت دهان و دندان خود بیشتر از قبل توجه کنند و زمان کافی برای تمیز کردن براکت‌های خود صرف کنند. بهترین خمیردندان برای این افراد خمیردندان‌های حاوی فلوراید است و در صورتی که دندان‌ها دچار حساسیت شد، خمیر دندان ضدحساسیت بهترین گزینه است. توجه داشته باشید استفاده از خمیردندان‌های سفیدکننده در زمان ارتودنسی توصیه نمی‌شود زیرا باعث دورنگی دندان‌ها می‌شود.
خمیردندان مناسب کودکان
در خمیردندان کودکان در مقایسه با خمیردندان بزرگسالان فلوراید کمتری وجود دارد زیرا ممکن است کودکان به طور تصادفی خمیردندان را خورده که این می‌توان مضر باشد. همچنین به دلیل حساس بودن دندان کودکان، این محصولات مواد ساینده کمتری دارند.
خمیردندان مناسب افراد سیگاری
این محصول مخصوص افراد سیگاری طراحی و تولید شده است. سیگار روی سطح دندان‌ها لکه‌های زرد مایل به قهوه‌ای ایجاد می‌کند که با استفاده از این خمیردندان این لکه‌ها کمرنگ‌تر شده و به سفیدی دندان‌ها کمک می‌کند.
نکات مهم در انتخاب خمیردندان خوب
- به میزان فلوراید توجه کنید. استاندارد فلوراید برای بزرگسالان حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ ppm است.
- از خرید خمیردندان‌های خیلی ارزان و بی‌نام و نشان خودداری کنید.
- در صورت داشتن بیماری لثه، از خمیردندان مخصوص لثه استفاده کنید.
- اگر دندان‌های حساس دارید، سراغ خمیردندان ضدحساسیت بروید.
- خمیردندان‌های سفیدکننده را بیش از ۲-۳ بار در هفته استفاده نکنید.
- در صورت بروز آفت دهانی یا حساسیت، از خمیردندان بدون SLS استفاده کنید.
نکاتی درباره نحوه استفاده صحیح از خمیردندان
انتخاب خمیردندان خوب زمانی موثر است که به روش صحیح از آن استفاده کنید:
- به اندازه یک نخود از خمیردندان روی مسواک بزنید.
- دندان‌ها را حداقل ۲ دقیقه با حرکات دورانی مسواک بزنید.
- مسواک را به آرامی روی لثه‌ها حرکت دهید تا تحریک نشوند.
- دهان را پس از مسواک زدن کامل شست‌وشو دهید.
- روزی ۲ بار (صبح و شب) دندان‌ها را مسواک بزنید.
نتیجه‌گیری
در نهایت، یک خمیردندان خوب باید علاوه‌بر پاک‌کنندگی مناسب، حاوی فلوراید، بدون مواد مضر و دارای خاصیت خوشبوکنندگی باشد. انتخاب نوع مناسب خمیردندان باید بر اساس نیازهای بهداشتی دهان و شرایط دندانی هر فرد صورت گیرد. برای حفظ سلامت دندان‌ها، توصیه می‌شود که هر ۳ ماه یک‌بار مسواک را تعویض کنید و سالیانه دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید. داشتن لبخند زیبا و دندان‌های سالم، تنها با چند انتخاب و مراقبت ساده به‌دست می‌آید.
