خودتنظیمی
خودتنظیمی در حقیقت کنترل نفس تلقی می شود این مهارت موجب می شود تا شما کنترل بیشتری بر روی نفس خود و جوانب مختلفی از آن داشته باشید به موجب این مهارت فرد می تواند کنترل بیشتری بر روی رفتارها، احساسات، افکار و … داشته باشد در واقع به این شیوه می توانید مانع بروز رفتارهای نامطلوب شوید و آن ها را از پیش کنترل می کنید. کنترل نفس از سویی فواید مهم دیگری نیز دارد به ویژه در زمینه افزایش رفتارهای مطلوب و دستیابی به اهداف اهمیت زیادی دارد تنظیم کردن خود نوعی کنترل بر روی تکانه های احساسی است این توانایی می تواند ریشه در کودکی فرد داشته باشد برای یادگیری این مهارت باید توانایی های دیگری نیز داشته باشید از مهم ترین ویژگی های کسب این مهارت می توان به بلوغ عاطفی و ارتباطات اجتماعی اشاره نمود. بلوغ عاطفی در حقیقت به فرد کمک می کند تا در مواجه شدن با تمهیدات عاطفی و یا اجتماعی به صبوری و تفکر بیشتری برسد.
خودتنظیمی چیست؟
همانطور که گفتیم خود تنظیمی نوعی مهارت کنترل احساسات و عواطف است که به موجب آن فرد بر روی رفتارهای نامطلوب خود غلبه بیشتری پیدا می کند و موجب پیشگیری از آن می شود. رشد خود تنظیمی در فرد از همان دوران کودکی شکل می شود و با رسیدن به بلوغ عاطفی فرد می تواند این مهارت را کسب نماید این مهارت کنترل نفس در بخش های مختلفی از زندگی فرد دارای اهمیت می باشد. ۵ قدم طلایی برای کنترل احساسات وجود دارد که نقش موثر و مهمی در این زمینه دارند این تکنیک ها را در ادامه بیان می کنیم.
اهمیت خود تنظیمی
خودتنظیمی اهمیت بسیار زیادی برای فرد دارد شما در حقیقت با ایجاد یک وقفه میان احساس و عمل خود می توانید به آن دست پیدا کنید این امر موجب می شود تا شما تصمیم گیری های درستی را در هر زمان داشته باشید و بتوانید برنامه ریزی های بهتری داشته باشید. افرادی که در زندگی مهارت های لازم کنترل نفس را ندارند در حقیقت از خود تنظیمی برخوردار نمی باشند به همین موجب مشکلات زیادی در روابط اجتماعی آن ها رخ می دهد اگر می بینید فردی به سرعت عصبی می شود و دیگری را کتک می زند به دلیل نبود خود تنظیمی است.
از سویی افرادی که این مهارت را ندارند اعتماد به نفس کافی نیز ندارند آن ها دچار استرس و اضطراب می شوند همچنین گاهی فقدان این مهارت ها موجب شکل گیری خشم می شود و در برخی از موارد شدیدتر نیز فرد اختلال روانی از خود بروز می دهد. از دیگر موارد اهمیت خود تنظیمی می توان به شکل گیری ارزش ها و معیارهایی اشاره کرد که شما تنها به موجب آن ها تصمیم گیری می کنید و رفتار از خود نشان می دهید.
بهبود خود تنظیمی در کودکان
خودتنظیمی از همان دوران کودکی می تواند شکل بگیرد بنابراین نقش آن در دوران کودکی با اهمیت است راهکارهایی وجود دارند که به فرد در این زمینه کمک می کنند و موجب دستیابی به این مهارت می شود والدین نیز می توانند به شیوه های گوناگونی این مورد را برای کودکان نهادینه کنند. به عنوان مثال والدین با مشخص کردن ساعت های مشخص برای بازی یا غذا خوردن موجب توسعه خود تنظیمی در کودک می شوند.
تعیین کردن قانون در خانه کمک می کند تا کودکان نظم بیشتری داشته باشد و بتوانند بر روی نفس خود و دیگر مهارت های خود کنترل داشته باشند در واقع کودک شما باید بداند که در هر زمانی چه توقعی از او دارید شما با ایجاد شفافیت در این زمینه می توانید به راحتی در او کنترل نفس ایجاد کنید. یا زمانی که کودک رفتاری نشان می دهد که نامطلوب است باید سعی کنید با نادیده گرفتن خواسته کودک در او خود تنظیمی ایجاد کنید. مثالی در این زمینه کودکی است که در بین حرف های پدر و مارد صحبت می کند و والدین از او می خواهند تا صبر کند.
خود تنظیمی در بزرگسالان
مهارت خود تنظیمی در بزرگسالان نیز دارای اهمیت زیادی است اولین گام موثر در این زمینه تمرین کردن است شما باید بدانید هر فردی به نوع خاصی واکنش های خود را بروز می دهد همه ما در موقعیت های یکسان انتخاب های گوناگونی برای بروز واکنش های خود داریم اما به طور کلی می توان این واکنش ها را به سه نوع مواجهه، پرهیز و حمله تقسیم کرد.
آگاهی یافتن از احساسات گام موثر دیگری برای خودتنظیمی بزرگسالان است با طرح سوالات گوناگون مثل اینکه در موقعیت های سخت چه رفتارهایی یا … می توانید به شناخت بیشتری نسبت به احساسات خود دست پیدا کنید. بهتر است برای مدتی رفتارهای خود را تحت نظر داشته باشید مورادی که دچار بی اختیاری می شوید را تعیین کنید و در این زمیان ها برای خودتان چند تکنیک در نظر بگیرید مثالا اینکه سکوت کنید یا نفس عمیق بکشید در این صورت و با انجام چند تمرین می توانید به خود تنظیمی برسید.
کنترل کردن خشم نیز نکته حائز اهمیت دیگر در این زمینه است سعی کنید خشم و عصابنیت خود را کنترل نمایید بهتر است بین عصبانی شدن و حرکت بعدی وقفه ای ایجاد کنید تا بتوانید بهتر تصمیم بگیرید.
همچنین راه های کنترل خشم وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- سعی کنید مسئله را در آرامش حل کنید
- از زوایای مختلفی به علت های بروز خشم توجه کنید
- ورزش کردن و کنترل خشم
- نشخوارهای ذهنی را از خود دور کنید این نشخوارها شامل افکار منفی می باشند.
همانطور که اشاره شد نشخوارهای ذهنی یکی از مهم ترین عوامل ایجاد کننده خشم هستند بنابراین شما با تکنیک های آرام سازی ذهن می توانید به کنترل بهتری در این زمینه دست پیدا کنید.
توسعه مهارت خود تنظیمی نقش بسیار پر رنگی دارد و بسیار با اهمیت می باشد شما برای دیدن نقاط قوت و خوبی های دیگران نیاز به این مهارت دارید از سویی از دیگر مزایای آن می توان به حفظ ارتباط با دیگران، آرام کردن خود در زمان های ناراحتی و خشم، تلاش کردن در سختی ها، انعطاف پذیری و سازگاری با موقعیت ها از دیگر مزایای این مورد محسوب می شوند.
