چکیده : پاسخ به سوال مسری بودن بیماری زردی در بزرگسالان و نوزادان، اطلاعات جامع درمورد بیماری زردی، علائم و علت به وجود آمدن آن
زردی یا همان یرقان نوزاد، وضعیتی که با زرد شدن پوست، چشم‌ها و غشاهای مخاطی همراه بوده، یک بیماری رایج پزشکی است.
پوست زرد یا رنگ پریده به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از یک اختلال خونی یا کبدی است! این نشانه‌ها به دلیل سطوح بالای بیلی روبین (رنگ‌دانه زرد رنگی که در صفرا است) ایجاد می‌شود. سطح بیلی روبین در خون، رنگ پوست و چشم‌ها را تغییر می‌دهد و هنگامی که سطح بیلی روبین به طور ملایم افزایش می‌یابد، پوست و سفیدی چشم‌ها زرد رنگ می‌شوند.
و اینجاست که یک سؤال اساسی برای کسانی که درگیر این بیماری هستند ممکن است پیش بیاید، آیا زردی نوزادان یا بزرگسالان واگیر دار است؟! آیا زردی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود؟ این مدل سؤالاتی که در ذهن به وجود می‌آید سبب نگرانی زیادی در این افراد می‌شود.
در پاسخ به سؤال مسری بودن یا نبودن زردی باید بگوییم که بیماری زردی به هیچ عنوان واگیردار نیست و شما نمی‌توانید از راه تماس مستقیم با فرد مبتلا، از طریق تنفس، یا از سایر روشهای معمول انتقال مرتبط با بیماری‌های مسری، به زردی مبتلا شوید.
اما شرایط زمینه‌ای که باعث به وجود آمدن زردی می‌شود می‌تواند مسری باشد. یرقان در نوزادان تازه متولد شده و افراد مسن شایع است، با این حال، می‌تواند در هر سنی به وجود بیاید.
با این حال، دانستن جزئیات در مورد زردی از نظر علل، علائم و درمان آن بسیار مهم است.
در این مقاله جامع به بررسی ماهیت بیماری زردی، واگیردار بودن یا نبودن آن و همچنین بررسی علل، علائم و تشخیص این بیماری خواهیم پرداخت.
بیماری زردی (یرقان) چیست؟
به نقل از متخصص درمان زردی، یرقان وضعیتی است که در آن پوست، غشاهای مخاطی و سفیدی چشم به دلیل تجمع بیش از حد بیلی روبین زرد می‌شود، بیلی روبین ماده‌ای زردرنگ است که هنگام تجزیه، بخشی از گلبول‌های قرمز خون را تشکیل می‌دهد. زردی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آن‌طور که باید بیلی روبین را تجزیه و دفع نمی‌کند.
زردی یک بیماری مستقل نیست، بلکه نشانه یک مشکل اساسی است که بر کبد، کیسه صفرا یا مجاری صفراوی تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان‌مثال، عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت B و C می‌تواند منجر به زردی شود و می‌تواند از طریق خون یا سایر مایعات بدن منتقل شود.
علاوه بر زردی پوست و چشم، فرد مبتلا به زردی ممکن است علائمی مانند خارش، درد معده، کاهش اشتها، ادرار تیره یا تب داشته باشد.
زردی عارضه‌ای است که اکثرا در نوزادان به وجود میاید. زردی نوزاد می‌تواند به این دلیل رخ دهد که کبد کودک هنوز در حال رشد است و نمی‌تواند بیلی روبین را به اندازه کافی از بدن حذف کند. همچنین، گلبول‌های قرمز خون نوزادان سریع‌تر از بزرگسالان در بدن گردش می‌کنند، بنابراین بدن آن‌ها باید مقادیر بیشتری از بیلی روبین را از بدن نوزاد دفع کند.
بسیاری از مادران ممکن است فکر کنند که دلیل به وجود آمدن زردی نوزادشان تقصیر آنهاست اما مادر به هیچ وجه نقشی در به وجود آمدن زردی نوزاد ندارد. همچنین زردی نوزادان نیز مسری نیست.
در زردی بزرگسالان نیز این بیماری واگیر دار نیست؛ اما یکی از دلایل به وجود آمدن آن که ویروس هپاتیت است می‌تواند به بدن فرد دیگر انتقال پیدا کند. در ادامه به علل بیماری زردی بزرگسالان و نوزادان می‌پردازیم.
علل زردی نوزادان و بزرگسالان
نقش اصلی کبد از بین بردن بیلی روبین محصول جانبی تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز خون است. وقتی کبد نتواند آن را از جریان خون بگیرد، متابولیزه کند و به صورت صفرا دفع کند، باعث به وجود آمدن یرقان می‌شود.
برخی دیگر از علل‌های به وجود آمدن زردی که می‌تواند مسری باشند عبارت‌اند از:
هپاتیت A: این بیماری از طریق تماس با مدفوع یا ادرار فرد مبتلا گسترش می‌یابد. دریافت واکسن هپاتیت A می‌تواند به شما کمک کند در برابر عفونت ویروس هپاتیت A محافظت کنید.
هپاتیت B: این ویروس از طریق تماس با خون، مایع منی یا سایر مایعات بدن فرد آلوده منتشر می‌شود. با تزریق واکسن هپاتیت B می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
هپاتیت C: مانند هپاتیت B، این ویروس می‌تواند با استفاده از سوزن‌ها یا اقلام مشترک و داشتن رابطه جنسی منتقل شود. تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است؛ زیرا داروها می‌توانند به درمان بیشتر موارد هپاتیت C کمک کنند.
هپاتیت D: این ویروس یک وضعیت غیرعادی است؛ زیرا تنها زمانی می‌تواند شما را مبتلا کند که عفونت ویروس هپاتیت B نیز داشته باشید. این ویروس می‌تواند از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن فرد آلوده منتقل شود. انجام اقداماتی علیه هپاتیت B، از جمله دریافت واکسن هپاتیت B، می‌تواند به شما در محافظت از خود در برابر عفونت کمک کند.
هپاتیت E: این ویروس عمدتاً از طریق نوشیدن آب یا خوردن غذای آلوده به مدفوع فرد آلوده منتقل می‌شود. این ویروس معمولاً یک عفونت حاد است که پس از چند هفته خود به خود برطرف می‌شود.
تب زرد: این یک بیماری عفونی است که توسط پشه‌های Aedes aegypti منتشر می‌شود و باعث خونریزی، یرقان، نارسایی کلیه و کبد می‌شود. شما می‌توانید با تزریق واکسن تب زرد خطر خود را کاهش دهید یا از آن پیشگیری کنید.
بیماری ویل: یک بیماری باکتریایی که می‌تواند از طریق تماس با ادرار، خون یا بافت حیوان آلوده منتقل شود که بیشتر از طریق خاک یا آب آلوده رخ می‌دهد.
دلایل دیگری که می‌توانند باعث به وجود آمدن زردی شوند؛ اما مسری نیستند عبارت‌اند از:
سندرم گیلبرت: یک بیماری ارثی کبدی که در آن کبد نمی‌تواند بیلی روبین را به درستی پردازش کند.
کم خونی همولیتیک خود ایمنی: یک اختلال ایمنی نادر که در آن سیستم ایمنی به اشتباه گلبول‌های قرمز خون خود فرد را از بین میبرد.
کم خونی داسی شکل: یک بیماری ژنتیکی گلبول‌های قرمز خون که در آن گلبول‌های قرمز به جای دیسک‌های منعطف گرد، C شکل و غیرطبیعی هستند.
پلی سیتمی ورا: نوع نادری از سرطان خون که باعث می‌شود مغز استخوان شما تعداد زیادی گلبول قرمز تولید کند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی: یک اصطلاح کلی برای طیف وسیعی از شرایطی که در آن چربی در کبد تجمع می‌یابد، که ممکن است منجر به آسیب کبدی شود.
سرطان‌ها: انواع خاصی از سرطان مانند سرطان کبد، لوزالمعده یا کیسه صفرا می‌توانند باعث زردی شوند که مسری نیستند.
بیماری کبد الکلی: مصرف طولانی مدت و بیش از حد الکل می‌تواند به کبد آسیب برساند و در نتیجه زردی ایجاد کند.
سنگ کیسه صفرا: انسداد مجاری صفراوی ناشی از سنگ کیسه صفرا می‌تواند منجر به زردی شود.
سیروز: زخم کبد به دلیل بیماری‌های مزمن کبدی مانند هپاتیت یا سوء مصرف الکل می‌تواند باعث زردی شود.
استفاده از برخی داروها: برخی داروها مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند باعث زردی ناشی از دارو شوند.
انسداد مجاری صفراوی: انسداد مجاری صفراوی می‌تواند از جریان صحیح صفرا جلوگیری کند.
علائم و نشانه های بیماری زردی
زردی بسته به علل زمینه‌ای آن می‌تواند با علائم مختلفی ظاهر شود. اگر زردی ناشی از عفونت موقت باشد، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- ممکن است ادرار تیره‌تر از حد معمول به نظر برسد.
- رنگ مدفوع ممکن است روشن‌تر یا کم‌رنگ‌تر شود.
- ممکن است پوست شروع به خارش کند.
- ممکن است دچار تب شوید.
- پوست، چشم‌ها و غشاهای مخاطی ممکن است رنگ زردی به خود بگیرند.
- ممکن است در ناحیه شکم احساس ناراحتی یا درد کنید.
- خستگی و ضعف را می‌توان تجربه کرد.
- حالت تهوع و استفراغ ممکن است رخ دهد.
- ممکن است اشتهای خود را از دست بدهید و کاهش وزن ناخواسته را تجربه کنید.
- خارش پوست
سایر علائم زردی (بسته به علل زمینه‌ای به وجود آمدن آن) ممکن است شامل کاهش وزن، تب، لرز، درد شکم، خستگی، حالت تهوع و استفراغ و غیره باشد. برخی از افراد ممکن است علائم زردی نداشته باشند و این بیماری به طور تصادفی در آن‌ها تشخیص داده شود.
زردی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص زردی، پزشکان با بررسی علائم یرقان، سابقه پزشکی و سبک زندگی، معاینه‌های فیزیکی لازم برای بررسی و تشخیص زردی را انجام می‌دهند.
آزمایش خون ساده که سطوح بیلی روبین را نشان می‌دهد برای تشخیص زردی نوزاد ضروری است. اگر سطوح بیلی روبین بالا بود، دریافت مشاوره از پزشک متخصص برای تشخیص کامل زردی بسیار مهم است. اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است انسداد کبدی وجود داشته باشد، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری اضافی مانند سونوگرافی، MRI یا CT شکم را توصیه کند.
پزشک متخصص سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و آزمایش‌های خاصی را انجام می‌دهد تا دقیقاً علت زردی شما را مشخص کند. این رویکرد کاملاً علت به وجود آمدن بیماری زردی را شناسایی می‌کند تا درمان زردی سریع و مؤثر انجام شود.
آیا می‌توان از زردی پیشگیری کرد؟
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از زردی وجود ندارد، زیرا این بیماری دلایل مختلفی دارد که باید توسط پزشک بررسی شود. با این حال، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از بیماری‌های زمینه‌ای و کاهش خطر خود انجام دهید. این اقدامات شامل موارد زیر است:
در برابر هپاتیت B واکسینه شوید، رژیم غذایی مناسب داشته باشید (حاوی میوه، سبزیجات، مایعات و…)، مصرف الکل را محدود کنید و رابطه جنسی ایمن داشته باشید.
همان‌طور که قبلاً گفته شد، زردی نشانه یک بیماری است! بنابراین، اگر مشکوک به این بیماری و دارای علائم زردی هستید، باید به پزشک مراجعه کنید زیرا درمان آن نیاز به تشخیص و علت به وجود آمدن آن دارد.
زردی چگونه درمان می‌شود؟
همان‌طور که مشخص شد، زردی مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
زردی نشانه یک مشکل جدی برای سلامتی است؛ بنابراین، درمان آن به شرایطی که باعث زردی می‌شود بستگی دارد. در بزرگسالان، خود زردی معمولاً نیازی به درمان ندارد. اما در مواقعی ممکن از برای زردی ناشی از هپاتیت رژیم غذایی مناسب مانند نوشیدن زیاد آب، استراحت زیاد، و اجتناب از الکل و داروهایی که بر کبد تأثیر می‌گذارد تجویز می‌شود.
اگر زردی بزرگسالان ناشی از سنگ کیسه صفرا باشد، ممکن است به درمان جدی‌تری نیاز داشته باشید که معمولاً شامل برداشتن کیسه صفرا می‌شود. برای سایر علل زردی مانند انسداد مجرای صفراوی، پزشک ممکن است جراحی برای باز کردن آن تجویز کند.
اما برای درمان زردی نوزاد، سریع‌ترین روش درمان زردی یعنی استفاده از دستگاه فتوتراپی پیشنهاد می‌شود.
اگر ساکن تهران هستید شما می‌توانید با اجاره دستگاه زردی نوزاد در تهران از مجموعه‌های معتبر مانند زردی گرام به سادگی و در آرامش زردی نوزاد خود را درمان کنید.
سؤالات متداول درمورد بیماری زردی:
- آیا زردی از طریق تماس قابل انتقال است؟
خیر، زردی مسری نیست و از طریق تماس فرد با فرد دیگری قابل انتقال نیست. همچنین زردی در نوزادان، مانند زردی در بزرگسالان نیز، واگیردار نیست!
- آیا زردی همان هپاتیت است؟
زردی و هپاتیت با هم مرتبط هستند، اما یکسان نیستند. هپاتیت به التهاب کبد می‌گویند و گاهی به دلیل افزایش سطح بیلی روبین که باعث زردی پوست و چشم می‌شود به آن زردی می‌گویند.
- زردی چقدر طول می کشد؟
مدت زمان زردی بسته به علت زمینه‌ای متفاوت است. در برخی موارد، ممکن است طی چند هفته برطرف شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به مدیریت طولانی مدت داشته باشند.
برچسب ها : زردی نوزاد,سلامت,درمان,بیماری
