در مسیر رشد نوزاد و مراقبت از آن و تکامل آن، دو مرحله حیاتی وجود دارد که نیاز به دقت و مراقبت ویژه دارند: مراقبت از بند ناف و پیشگیری از بثورات پوشک. بند ناف، که پس از تولد بریده میشود، باید به درستی مراقبت شود تا به طور طبیعی خشک و بیفتد. از سوی دیگر، بثورات پوشک، که می‌توانند ناشی از تماس پوست با ادرار و مدفوع باشند، با رعایت بهداشت مناسب قابل پیشگیری هستند. این راهنما به والدین کمک میکند تا با نشانه های هشدار دهنده و روش های مراقبت صحیح آشنا شوند تا از سلامت و راحتی نوزاد خود اطمینان حاصل کنند با اکسیر یاب همراه باشید.
مراقبت از بند ناف در دوران رشد نوزاد
در رشد نوزاد و مراقبت از آن بند ناف یکی از مراحل اولیه رشد نوزاد به حساب میآید که پس از زایمان روی بند ناف گیره زده شده و بریده میشود. بخش کوچک بند ناف که روی شکم نوزاد باقی میماند خشک میشود و میافتد و ناف را روی شکم بر جای میگذارد. معموال بند ناف 3 تا 7 روز بعد از تولد میافتد. تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه بند ناف از مراقبت های ضروری است. برای تمیز کردن ناحیه بند ناف نباید از هیچ ماده ای استفاده کرد. حتی از الکل هم نباید استفاده کرد زیرا احتمال عفونت افزایش مییابد. همچنین اگر علایم عفونت وجود دارد، باید به پزشک مراجعه کنید، در ادامه به برخی از مواردی که باید به پزشک مراجعه کنید را خواهیم گفت و اگر این علایم وجود ندارد به توصیه های خانگی حتما توجه کنید تا مشکلی برای نوزاد شما پیش نیاید.
موارد مراجعه به پزشک شامل:
- خونریزی بند ناف
- متورم و قرمز شدن اطراف بند ناف
- ترشح چرکی زیاد
- بود بد و نامطبوع ترشح
- نیفتادن بند ناف تا روز دهم
توصیه های خانگی در رشد نوزاد
در ادامه، نکاتی کلیدی برای نگهداری از بند ناف در منزل آورده شده است تا شما به عنوان والدین بتوانید با خیالی آسوده به رشد نوزاد خود کمک کنید.
- بند ناف را خشک و تمیز نگه دارید. از الکل استفاده نکنید مگر اینکه پزشک دستور دهد.
- بند ناف را از بالای پوشک بچه دور نگه دارید. اگر بند ناف بیش از حد اصطکاک یابد، ممکن است بند ناف زودتر کنده شود و خونریزی کند.
- بند ناف را با پوشک نپوشانید. اگر بند ناف در معرض هوا باشد، خشک میماند.
- کمی ترشح مایع طبیعی است. این مایع معمولا از پایه بند ناف ترشح میشود. این ترشح باید به سادگی پاک شود و نباید بین دو بار زمان تمیز کردن، میزان ترشح جمع شده زیاد باشد.
- وجود بند ناف، مانعی برای استحمام نوزاد نیست.
بثورات پوشک در دوران رشد نوزاد
یکی از مراحل رشد نوزاد و تکامل، بثورات پوشک به حساب میآید. این مساله چندان جدی نیست ولی نوزاد را اذیت میکند. این بثورات، رنگ قرمز روشن دارند، سطح پوست شبیه پوست سوخته است و به زیر پوشک محدود است. به علت آزردگی شیمیایی پوست بر اثر تماس با ادرار و مدفوع ایجاد میشود. عوض کردن به موقع پوشک نوزاد و باز گذاشتن نوزاد برای اینکه موضع هوا بخورد به پیشگیری از بثورات پوشک کمک میکند.
گاهی این موضع با قارچ (کاندیدا) عفونت مییابد که نشانه بارز این نوع عفونت، ضایعاتی است به شکل نقاط کوچک قرمز رنگ که از ناحیه اصلی بثورات فاصله دارند و بثورات ماهواره ای نامیده میشوند. معموال چین های پوستی (مثل چین های باسن و بالای پا) دچار بثورات پوشک نمیشوند ولی دچار عفونت قارچی میشوند. هرچند ممکن است برای درمان عفونت قارچی به تجویز دارو توسط پزشک نیاز باشد، این عفونت ها اغلب به دارو های خانگی که بدون نسخه قابل تهیه هستند، پاسخ میدهد.
مواردی که باید به پزشک مراجعه کنید عبارتند از:
- تب بیش از 5/37 سانتی گراد زیر بغل
- وجود بثورات در جای دیگری
- ناخوشی کودک
- وجود ضایعات تاولی
- ترشحات چرکی ضایعات
- از بین نرفتن بثورات بعد از 3 یا 4 روز
توصیه های خانگی در رشد نوزاد
در ادامه، چندین توصیه مهم برای کمک به حفظ سلامت پوست نوزاد و پیشگیری از بثورات پوشک ارائه شده است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا به رشد نوزاد خود در برابر این مشکلات شایع پوستی محافظت کنید.
- بثورات پوشک به دلیل تماس پوست با ادرار یا مدفوع ایجاد میشود. باز گذاشتن بچه روی یک زیرانداز پلاستیکی روی تخت یا زمین برای قرار گرفتن در معرض هوا، میتواند خیلی مفید باشد. عوض کردن مرتب پوشک به دلیل اینکه پوست در معرض ادرار و مدفوع به مدت کم قرار میگیرد، بسیار مهم است.
- کرم های محافظ (اکسید زینگ، وازلین) در کاهش تماس پوست با ادرار و مدفوع بسیار کمک کننده اند. باید ورق های ضخیم از این کرم ها روی پوست بماند.
- رژیم غذایی معموال باعث بثورات پوشک نمیشود، ولی به نظر میرسد در بعضی کودکان با خوردن غذا های خاصی بثورات پوشک ایجاد شود. اگر متوجه چنین وضعی برای کودک خود شدید، از آن غذا پرهیز کنید.
- بعضی بچه ها به دستمال های مرطوب موجود در بازار، پوشک های یک بار مصرف یا صابون های رختشویی حساسیت دارند. این ممکن است به بثورات ناشی از آزردگی منجر شود که با بثورات پوشک واقعی متفاوت است. آب گرم و صابون مالیم بهترین مواد برای تمیز کردن ناحیه پوشکی است. از محصوالتی که باعث تحریک پوستی میشوند، استفاده نکنید.
- از پوشک هایی با سایز بزرگ تر تا زمان بهبود استفاده کنید.
- برای دریافت داروی موضعی مناسب به پزشک مراجعه کنید. احتمال عفونت های قارچی پوست وجود دارد.
نتیجه گیری
مراقبت از بند ناف و پیشگیری از بثورات پوشک، دو جزء حیاتی در دوران رشد نوزاد و مراقبت از آن هستند. بند ناف باید تمیز و خشک نگه داشته شود و از مواد تحریک کننده مانند الکل باید پرهیز کرد. در صورت مشاهده علائم عفونت یا اینکه بند ناف تا روز دهم نیفتاد، باید به پزشک مراجعه شود. بثورات پوشک نیز با رعایت بهداشت مناسب و استفاده از کرم های محافظ قابل پیشگیری هستند. در صورت عدم بهبودی بثورات یا بروز علائم نگران کننده، مراجعه به پزشک ضروری است. این اقدامات ساده ولی مهم، به حفظ سلامت و راحتی نوزاد در ماه های اولیه زندگی کمک می‌کنند.
