ما در این محتوا به بررسی دو جنبه اصلی پس از زایمان، یعنی «خونریزی پس از زایمان» و «تب پس از زایمان» می‌پردازیم. در بخش اول، میزان و رنگ ترشحات طبیعی پس از زایمان را توضیح خواهیم داد و در بخش دوم، علل و توصیه های مدیریت تب پس از زایمان بیان شده‌اند.
خونریزی پس از زایمان
مقداری خونریزی پس از زایمان، طبیعی و قابل انتظار است. معمولا خونریزی پس از زایمان زیاد است و به تدریج کم می‌شود. ترشحات طبیعی واژن پس از زایمان از گلبول های قرمز، لایه مخاط رحم و باکتری تشکیل شده است. به دلیل وجود خون زیاد، این ترشحات قرمز رنگ است (لوشیای قرمز). تا روز 3 و 4، رنگ این ترشحات کمتر می‌شود (لوشیای سروزی) و تا روز دهم، ترشحات به رنگ سفید یا زرد- سفید درمی‌آید. بعضی از زنان در چند روز اول پس از زایمان لخته های کوچک دفع می‌کنند. این خونریزی اگر مادر سزارین شده باشد یا دچار پارگی واژن شده یا برای وی اپیزیوتومی انجام گرفته باشد، بیشتر خواهد بود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
این بخش شامل مواردی است که اگر بین خونریزی پس از زایمان مشکلی برای شما پیش‌آید، باید به پزشک مراجعه کرده و از مشکلاتی که ممکن است رخ دهد جلوگیری کنید.
- تب بالای 5/38 درجه سانتی گراد ذهانی در مدت 24 ساعت یا بیشتر
- خونریزی شدید تر شده باشد (مانند خونریزی ماهانه)
- آغشته شدن نوار بهداشتی در هر ساعت
- درد قابل توجه در شکم یا ناحیه لگنی
- شدید یا بزرگ تر شدن لخته ها
- احساس سرگیجه، سبکی سر، سیاهی رفتن چشم ها
- داشتن کم خونی در حین بارداری
- ترشحات بد بو
- از روز چهارم پس از زایمان به بعد مجدد خونریزی به رنگ قرمز روشن تبدیل شده
توصیه های خانگی
در ادامه خونریزی پس از زایمان اگر مشکلاتی که در قسمت قبل ذکر شده برای شما بصورت جزعی بوجود بیاید در صورتی که نیاز به مراجعه به پزشک نبود حتما این نکات را رعایت کنید و درصورت رفع نشدن حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا سلامتی شما به خطر نیوفتد.
- به اندازه کافی استراحت کنید. فعالیت بدنی زیاد پس از زایمان می‌تواند به افزایش خونریزی منجر شود. فعالیت معمول روزانه ظرف 3 تا 4 روز از زایمان به خوبی قابل تحمل است، ولی باید از انجام تمرین های ورزشی هوازی 4 تا 6 هفته پرهیز کرد.
- مکمل آهن و ویتامین تا 3 ماه پس از زایمان مصرف کنید.
- از رژیم غذایی متوازن استفاده کنید، به یاد داشته باشید گوشت منبع سرشار آهن است.
- مایعات زیادی بنوشید: 6 تا 8 لیوان 250 سی سی آب، آب میوه یا نوشیدنی های بدون کافئین.
- نوشیدن مایعات محرک مانند چای، قهوه و … را محدود کنید.
- اگر سزارین شده اید یا برای شما اپیزیوتومی (برش کوچک در ناحیه میان دوراه برای خروج راحت سر نوزاد هنگام زایمان) انجام شده است،
- از بلند کردن اشیاء سنگین خودداری کنید.
- لباس زیر را خشک نگه دارید و روزانه تعویض کنید.
- از ایستادن طولانی مدت یا نشستن طولانی مدت روی صندلی خودداری کنید.
تب پس از زایمان
تب پس از زایمان بسیار شایع است. اکثر زنان دمای حدود 37/5-38 سانتی گراد در طول 24 ساعت اول پس از زایمان دارند که معمولا کمتر از 12 ساعت به طول می‌انجامد. در مادرانی که تحت سزارین قرار می‌گیرند، تب شایع تر است. همچنین تب پس از زایمان ممکن است نشانه عفونت باکتریایی باشد که نیاز به درمان آنتیبیوتیکی دارد. اگر سزارین، پارگی واژن یا اپیزیوتومی رخ داده باشد، زخم ممکن است عفونت کند. چندین روز پس از زایمان بعضی از مادران دچار عفونت پستان می‌شوند که «ماستیت» نامیده می‌شود. هرچه از زمان زایمان میگذرد احتمال آنکه عفونت مرتبط با زایمان باشد، کمتر شده و احتمال اینکه علایم مربوط به عفونت ویروسی باشند بیشتر می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز هرگونه از علایم زیر حتما به پزشک مراجعه کنید.
- تب بالای 5/38 درجه سانتی گراد دهانی بیشتر از 12 ساعت
- کمر درد یا درد پهلو
- ادرار مکرر و ترشحات بدبو
- سوزش هنگام ادرار
- قرمزی پشت ساق پا یا تورم و درد
- تنگی نفس، سرفه یا درد قفسه سینه غیر معمولی
- درد در ناحیه لگن
توصیه های خانگی
اگر مشکلات اندکی در وحله تب پس از زایمان دارید به این موارد توجه کنید. علیرغم انجام این توصیه ها اگر به مدت 2 روز همچنان تب داشتید حتما به پزشک مراجعه کنید.
- لباس زیادی نپوشید. اگر لرز دارید، لباس گرم بپوشید ولی پس از خاتمه لرز لباس خنک و سبک بپوشید. از دوش گرفتن یا کمپرس سرد برای کاهش دما استفاده نکنید. این کار باعث لرز شدید و در پی آن افزایش دمای بدن می‌شود.
- از استامینوفن یا بروفن برای درمان تب استفاده کنید.
- مایعات زیاد بنوشید. باید از کم آب شدن بدن تان پیشگیری کنید. از نوشیدنی های الکلی، قهوه و چای معمول که ممکن است باعث از دست دادن بیشتر مایعات شود، پرهیز کنید.
- در صورت احتقان پستان شیردهی را ادامه دهید و پس از شیردهی از کمپرس سرد استفاده کنید. از نحوه صحیح شیردهی خود مطمئن شوید.
خلاصه
در این محتوا، به بررسی دو موضوع اصلی پس از زایمان، یعنی “خونریزی پس از زایمان” و “تب پس از زایمان” پرداخته شد. با توجه به اطلاعات ارائه شده درباره خونریزی پس از زایمان، شما قادر هستید تغییرات طبیعی در ترشحات را درک کرده و با اطلاعات مفیدی برای مدیریت بهتر این وضعیت مواجه شوید. همچنین، در بخش مرتبط با تب پس از زایمان، توضیحاتی درباره طبیعت این پدیده، علائمی که نیاز به توجه دارند، و توصیه های خانگی جهت مدیریت این وضعیت ارائه شدند. این اطلاعات، به مادران جوان کمک می‌کند تا با آگاهی از تغییرات طبیعی پس از زایمان و علائمی که نشان دهنده مشکلات ممکن است باشند، خود را بهتر مدیریت کنند.
