بیماری ام اس MS

بیماری مولتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis) MS بیماری با منشأ اتو ایمیون است که سبب دمیلینه شده اعصاب گردیده و بدین ترتیب سرعت هدایت عصبی کاهش یافته و سبب اختلال در عملکرد اعضای مختلف به ویژه سیستم عصبی مرکزی می‌ شود. این بیماري شایع ترین اختلال مزمن سیستم عصبی است که منجر به ناتوانی و کاهش عملکرد در افراد جوان می شود. به عبارتی دیگر مولتیپل اسكلروزیس بیماری نورودژنراتیو دمیلینیزان سیستم عصبی مركزی با علتی ناشناخته است. این بیماری در افرادی كه از نظر ژنتیكی حساس هستند در اثر یك یا چند عامل محیطی ایجاد می شود. شواهد قابل توجهی از ناهنجاری ‌های خون محیطی، یافته‌ های مایع مغزی نخاعی و آسیب شناسی دستگاه اعصاب مركزی، تاثیر ساز و كارهای خود ایمن را در بیماریزایی MS مطرح می كنند.

ام اس (فلج چندگانه) نوعی بیماری التهابی است که توسط سلول‌های ایمنی واسطه‌گری می‌شود. این بیماری به آکسون‌های میلین‌دار موجود در سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند و در نتیجه میلین و آکسون در شدت‌های مختلف تخریب می‌شود و بیش از ۳۰ درصد بیماران پس از تحمل ۲۰ تا ۲۵ سال به علت بیماری ام اس دچار ناتوانی جسمی قابل توجه می‌شوند.

علائم بیماری ام اس حمله‌های دارای علائمی است که با وقفه‌های چند ماهه یا چند ساله رخ می‌دهد و تاثیر نامطلوبی را بر محل‌های مختلفی از بدن به جا می‌گذارد. ام اس زمانی بروز می‌یابد که عامل یا رویدادی محیطی (مانند عفونت ویروسی یا باکتریایی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، کمبود نور خورشید و…) توام با استعداد ارثی منجر به عملکرد نامناسب سیستم ایمنی می‌شود.

بررسی های انجام شده نشان می ‌دهد كه حدود ۶۰ درصد بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس زن و از اين عده ۷۸ درصد آنها متأهل هستند. شيوع اين بيماری و احتمال آن در زنان سه و نيم برابر مردان است و بيشتر در سنين ۱۸ تا ۳۵ سالگی بروز پيدا می كند.

علائم بیماری ام اس چیست؟

بیماري ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس علایم و نشانه هاي گسترده از قبیل:

• اختلال حسی (مانند پارستزي)
• علائم نخاعی (مانند اسپاستیسیتی و اختلال مثانه و جنسی)
• علائم مخچه اي (مانند ترمور و دیس آرتري)
• اختلال بینایی (مانند نوریت اپتیک) و …

همچنین اختلالات حسی و بینایی شایع ترین علائم بالینی در بیماران مورد مطالعه گزارش گردید.

اين بيماری ازيک طرف استقلال و توانايي فرد برای شرکت مؤثر در اجتماع را تهديد مي کند و از سوی ديگر پيش آگهی و دوره های غير قابل پيش بينی آن، تأثير بارزی بر سلامت روانی و نيمرخ روانشناختی فرد دارد.

رایج ‌ترین ابزارهای تشخیص ام اس

• تصویربرداری سیستم عصبی مرکزی (MRI از مغز و نخاع)
• آنالیز مایع مغزی نخاعی (CSF Analysis)
• پتانسیلهای برانگیخته بینائی (VEP)

تشخیص ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس ممکن است دشوار باشد و ممکن است بیماری مولتیپل اسکلروزیس را بر اساس موارد زیر تشخیص داد:

• تاریخچه پزشکی و شرح حال گیری
• معاینه عصبی
• MRI
• بررسی مایع csf: این نمونه می تواند اختلالات مربوط به مولتیپل اسکلروزیس مثل سطح غیر طبیعی گلبول های سفید خون یا پروتئین ها را نشان دهد. همچنین می تواند به رد نمودن بیماریهای ویروسی و سایر وضعیت هایی که ممکن است ایجاد علائم عصبی نمایند، کمک کند.
• تست پتانسیل برانگیختگی: این تست سیگنال های الکتریکی که مغز در پاسخ به محرک ها می فرستد را اندازه می‌ گیرد. تست پتانسیل برانگیخته ممکن است تحریک بینایی یا تحریک الکتریکی که در آن تکانه ‌های الکتریکی به پا ها یا دست ها اعمال می شوند، را به کار گیرد.

درمان بیماری ام اس به صورت تخصصی

در حال حاضر تحقیقاتی برای یافتن درمان بیماری ام اس که شامل درمان‌های مؤثرتر، بهتر، و قابل تحمل تر برای ام‌ اس عودکننده-فروکش‌کننده درحال انجام است. با توجه به تحقیقات گسترده بر روی بیماری ام اس ، درمان بیماری MS هر روز در حال پیشرفت و‌ تغییر است.

داروهای موجود درمان ام اس از نظر کاربرد به سه گروه اصلی تقسیم‌ بندی می‌شوند:

• برای حملات بیماری

برای این نمونه می‌توان ازمتیل پردنیزولون تزریقی، ایمونوگلوبین داخل وریدی و تعویض خون نام برد.

• برای کنترل علائم بیماری

بیش از سی داروی مختلف به این منظور به‌ کار می‌روند. به طور مثال از آمانتادین برای درمان خستگی و از باکلوفن برای مقابله با سفتی عضلانی (اسپاسم) استفاده می‌شود.

• برای کنترل سیر بیماری

از این گروه می‌توان به داروهای زیر اشاره کرد:

• اینترفرون‌ها
• گلاتیرامراستات
• میتوکسانترون
• ناتالی زوماب
• فینگولیمود

درمان علامتی در ام اس

شامل درمان علائم بیماری نظیر ضعف عضلانی، اسپاستیسیتی، احساس درد، اختلال حس موقعیت، آتاكسی، لرزش، دیس آرتری، اختلال دید، سرگیجه، اختلال عملكرد مثانه و روده، اختلال جنسی، افسردگی، اختلالات شناختی و خستگی.

• شل کننده های عضلانی: باکلوفن و تیزانیدین داروهای خوراکی برای سفتی عضلات هستند. باکلوفن اغلب ضعف پا ها را تشدید می کند. بنظر می رسد تیزانیدین اسپاسم عضلانی را بدون احساس ضعف در پاها کنترل می کند، ولی ممکن است با خواب آلودگی یا خشکی دهان همراه باشد.
• دارو های کاهش دهنده کوفتگی: به منظور مقابله با کوفتگی، می توان یک داروی ضد افسردگی، داروی ضد ویروسی آمانتادین یا داروی ضد نارکولپسی بنام مودافینیل تجویز کرد. همه این ها به واسطه خصوصیات محرکشان عمل می کنند.

درمان پیشگیری کننده

خط اول درمان شامل داروهای اینترفرونهای بتا ـ گلاتیرامراستات (Glatiramer-acetate) – تریفلونامید (triflunomide) – دی متیل فومارات (dimethyl fumarate) می باشد. همچنین خط دوم شامل دارو های فینگولیمود(fingolimod) – تای سابری (tysabri) است و نیز خط سوم درمان شامل دارو های ریتوکسیماب (rituximab) – اسرلیزوماب (ocrelizumab) – کلادریبین (cladribine) – آلمتوزوماب (alemtuzumab) است.

درمان حملات ام اس

• کورتیکواستروئید ها: پزشکان بیشتر موارد دوره ی کوتاهی از کورتیکوستروئید های خوراکی یا وریدی را برای کاهش التهاب در بافت عصبی و کاهش دوره شعلهور شدن بیماری به کار می گیرند. با وجود این، مصرف طولانی این داروها ممکن است عوارض جانبی مثل پوکی استخوان و فشار خون بالا ایجاد کند.
• پلاسمافرز: تعویض پلاسما ممکن است در بیماران با ناتوانی ناشی از حملات شدید مولتیپل اسکلروزیس که به درمان با مقادیر زیاد استروئید جواب نمی دهند مفید باشد.

درمان آلترناتیو

• فیزیوتراپی و کاردرمانی: یک فیزیوتراپیست یا کارشناس کار درمانی می تواند تمرین های تقویت عضلانی را به بیمار آموزش داده و نشان دهد چگونه وسایلی که کارهای روزمره را تسهیل می کنند بکار ببرد. این امر می تواند به استقلال فرد کمک کند.

اسطوره شناسی عصبی تکاملی و علم پزشکی

امروزه حوزه اسطوره گسترش یافته و با مفاهیم متعددی گره خورده است. اسطوره پیوندی بیواسطه با تخیل و کارکردهای ذهن بشر دارد، بدین ترتیب می توان امیدوار بود که با شناسایی جهان شمول های ذهن و روان به شناختی عمیقتر از فرهنگ های دور از دسترس اما دارای تجربه مشترک بشری برسیم و بعد از آن به اسطوره شناسی عصبی تکاملی

اگر مغز دستگاهی شامل ده میلیارد سلول عصبی است و کارکرد ذهن را می‌توان کم و بیش به صورت فعالیت جمعی تعداد قابل شمارشی از واکنش‌های شیمیایی و الکتریکی توضیح داد، پس مرزهایی هستند که افق دید بشر را محدود می‌کنند. ما موجوداتی زیست‌ شناختی هستیم و روح‌ مان نمی‌تواند از حصار تن بگریزد.

 (Wilson ۱۹۷۸: ۱)

ﺗﻌﺮﻳﻒ‎ اﺳﻄﻮره ﺑﻪ‎ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ‎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ تمام ﻳﺎ‎ ﻏﺎﻟﺐ‎ دیدگاه‌های ﻣﻜﺎﺗﺐ‎ اسطوره‌ شناسی را درﺑﺮ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ،‎ دﺷﻮار اﺳﺖ، اﻣﺎ در ﻏﺎﻟﺐ‎ ﺗﻌﺮیف‌ها و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎ، ﻳﻚ‎ وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮک درﺑﺎره اﺳﻄﻮره است: اﺳـﻄﻮره ﺑـﻪ‎ آﻏﺎز و ﺧﻠﻘﺖ‎ میﭘﺮدازد و ﻧﻮعی‎ ﻧﮕﺎه ﻗﺪسی‎ ﺑﻪ‎ آﻓﺮﻳﻨﺶ اﺳﺖ. همه اساطیر با آغاز پیدایش عالم سروکار دارند و اشاره به وقایعی می‌کنند که در زمان ازلی تحقق می‌یابند. در این آموزش ابتدا با مفهوم اسطوره آشنا می‌شویم و ضمن ارئه تعریفی جامع، اصطلاحات مرتبط با آن را بررسی می‌کنیم. سپس اسطوره‌های مهم ایران و جهان را برمی‌شماریم و ایزدان و خدایان نامدار ایرانی و غیر ایرانی را معرفی می‌کنیم.

غالب اسطوره‌پژوهان و دانشمندان حوزه‌های انسان‌شناسی و مردم‌شناسی و فرهنگ، بر این باورند که اساطیر همزاد انسان‌ هستند و توانسته‌اند تا روزگار کنونی، یعنی تا دورانی که بشر، خود را مدرن و حتی پسامدرن می‌داند، به حیات خود ادامه دهند و در این زندگی مدرن امروزی حل شوند. اینجاست که سخن از تحول اسطوره‌ها و جابه‌جایی آن‌ها به میان می‌آید. در بخش بعدی این آموزش با اسطوره در دنیای امروز آشنا می‌شویم و میزان تاثیر این مفهوم بر داستان و فیلم را بررسی می‌کنیم.

امروزه حوزه اسطوره گسترش یافته و با مفاهیم متعددی گره خورده است تا جایی که گاه آن را به اشتباه به جای مفاهیمی دیگر به کار می‌برند. هدف ما در این مقاله اسطوره شناسی، تبیین مفهوم اسطوره برای علاقه‌ مندان به آن و آشنا کردن آن‌ها با اساطیر دیروز و امروز است. بیشتر مردم بر این باورند که اسطوره با پیچیدگی همراه است و همین امر سبب گریزان شدن از فراگیری آن شده است. هدف بعدی این مقالات، ساده و روان کردن شناخت اساطیر در حوزه مغز واعصاب برای همه است. انتظار می‌رود که مخاطب در پایان مقالات به درک درستی از اسطوره شناسی عصبی تکاملی و دنیای زیبای اساطیری برسد.

بیماری دویک یا نورومیلیت اپتیکا

نورومیلیت اپتیکا (NMO) اختلالی در سیستم اعصاب مرکزی است که در وهله ی  اول بر روی اعصاب چشم و نخاع تأثیر می گذارد. بیماری نورومیلیت اپتیکا همچنین به عنوان اختلال گستره ی نورومیلیت بینایی یا سندرم دویک شناخته می شود. نورومیلیت اپتیکا زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن فرد در برابر سلول های خودی سیستم عصبی مرکزی (عمدتا اعصاب بینایی و نخاع اما گاهی در مغز) واکنش نشان دهد. آنتی بادی علیه کانال های آبی یا آکوپارین نقش مهم و اساسی در این بیماری ایفا می کند.

سندرم دویک می تواند پس از یک عفونت رخ داده یا به همراه بیماری خود ایمنی دیگری باشد. ولی علت نورومیلیت اپتیکا معمولاً ناشناخته است. در برخی موارد نادر نیز مایکوباکتریوم توبرکلوسیز (عامل بیماری سل ریوی) و برخی ارگانیسم های محیطی با ایجاد NMO در ارتباط هستند.

درمان بیماری نورومیلیت اپتیکا

وی افزود: قبلا بسیاری از بیماران دویک با عنوان MS‌ تحت درمان قرار می‌گرفتند ولی اکنون با شناخت بیشتر این بیماری و معرفی آن می‌توان با آزمایشات مربوطه این بیماری را از MS‌ افتراق داد.

جناب دکتر ناصرمقدسی متخصص مغز و اعصاب تصریح کرد: معمولاً برای درمان این سندروم از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی استفاده می‌شود.

این نورولوژیست افزود: در مراحلی که بیمار دچار حملات مربوط به اختلال دویک می‌شود می‌توان برای درمان بیماری دویک حاد از کورتون یا پلاسمافرز استفاده کرد. در پلاسمافرز آنتی‌بادی‌های مضر از خون جدا می‌شود.

علائم بیماری دویک

پژوهشگر مرکز تحقیقات MS‌ بیمارستان سینا درباره علائم این اختلال گفت: از علائم بالینی این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاری دید یک چشمی یا دو چشمی
• ضعف اندام‌ها
• سکسکه‌ های مقاوم به درمان
• تهوع و استفراغ شدید

بیماری NMO علائم و نشانه های متفاوتی دارد و فرد مبتلا به آن حداقل یک دوره التهاب عصب بینایی و نخاع را تجربه خواهد کرد.

دکتر عبدالرضا ناصرمقدسی متخصص مغز و اعصاب _ https://drnasermoghadasi.com/